ایران در فهرست غیرفعال‌ترین بازارهای کار جهان/نیمی از جمعیت اقتصادی غیرفعال هستند
حدود ۵۹ درصد از افراد بالای ۱۵ سال در ایران نه شغلی دارند و نه به دنبال شغل هستند؛ آماری که نشان می‌دهد نرخ مشارکت اقتصادی کشور نسبت به میانگین جهانی بسیار پایین است و بخش بزرگی از سرمایه انسانی جوان بلااستفاده مانده است.
بر اساس تازه‌ترین داده‌های مرکز آمار، حدود ۵۹ درصد از افراد بالای ۱۵ سال در ایران نه شغلی دارند و نه به دنبال شغل هستند؛ آماری که نشان می‌دهد نرخ مشارکت اقتصادی کشور نسبت به میانگین جهانی (۳۹ درصد در سال ۲۰۲۴) به‌طور چشمگیری پایین است.
اشتغال نه تنها منبع اصلی درآمد خانوارهاست، بلکه ستون فقرات هر اقتصاد سالم به شمار می‌آید. وجود فرصت‌های شغلی پایدار به رشد اقتصادی، افزایش رفاه و کاهش آسیب‌های اجتماعی منجر می‌شود، در حالی که بیکاری پیامدهای سنگینی همچون افسردگی، جرم، مهاجرت اجباری و تضعیف بنیان خانواده دارد. در فرهنگ ایرانی و آموزه‌های دینی نیز کار کردن جایگاهی ارزشمند داشته و تلاش برای کسب روزی حلال مورد تأکید است.
شمای کلی وضعیت اشتغال در ایران
جمعیت بالای ۱۵ سال ایران حدود ۶۶ میلیون نفر است که نزدیک به ۳۹ میلیون نفر از آنها در جست‌وجوی شغل نیستند و در آمار رسمی به‌عنوان جمعیت غیرفعال شناخته می‌شوند. از ۲۷ میلیون نفر جمعیت فعال باقی‌مانده، حدود ۲۵ میلیون نفر شاغل و نزدیک به ۲ میلیون نفر بیکار هستند. این آمار، نرخ اشتغال کشور را ۹۲.۷ درصد و نرخ بیکاری را ۳.۷ درصد نشان می‌دهد.
دلایل بالابودن جمعیت غیرفعال
بخش زیادی از جمعیت غیرفعال زنان خانه‌دار هستند که در محاسبات آماری شاغل محسوب نمی‌شوند. حدود ۶۰ درصد از زنان غیرفعال در این گروه قرار دارند. همچنین ۲۰ درصد از مردان غیرفعال را دانشجویان و محصلان تشکیل می‌دهند. با وجود این توضیحات، نرخ مشارکت اقتصادی در ایران همچنان پایین است و عواملی چون محدودیت فرصت‌های شغلی، وابستگی به نفت، تنوع پایین فعالیت‌های تولیدی و گسترش اقتصاد غیررسمی نقش مهمی در این موضوع دارند.
شاخص NEET: نسل جوان غیرفعال و بیکار
یکی از شاخص‌های مهم بررسی وضعیت غیرفعالان، شاخص NEET است که درصد جوانان ۱۵ تا ۲۹ سال را نشان می‌دهد که نه شاغل هستند، نه تحصیل می‌کنند و نه مهارت جدیدی می‌آموزند. در ایران این نرخ حدود ۲۳ درصد است، در حالی که میانگین جهانی نزدیک به ۲۰ درصد و در ژاپن تنها ۵ درصد است. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، از حدود ۲۰ میلیون جوان در این گروه سنی، نزدیک به ۵ میلیون نفر در وضعیت NEET قرار دارند.
این آمار نشان می‌دهد بخش بزرگی از سرمایه انسانی جوان ایران بلااستفاده مانده و ادامه این روند می‌تواند پیامدهای اقتصادی و اجتماعی سنگینی برای کشور داشته باشد.
نسل جوان سرمایه‌ای بزرگ برای آینده است و تداوم بیکاری یا غیرفعالی آن نیازمند سیاست‌گذاری دقیق و برنامه‌ریزی فوری مسئولان است.
*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما
انتهای پیام