جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۲۵ به طراحان نظریه موتور نوآوری رسید

کمیته نوبل روز ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ برندگان جایزه نوبل اقتصاد را اعلام کرد. بر اساس این اعلام، جوئل موکیِر، فیلیپ آگیون و پیتر هاویت به دلیل پژوهش‌های بنیادین در زمینه نقش نوآوری در رشد اقتصادی، برنده جایزه امسال شدند. این جایزه با عنوان رسمی «جایزه بانک مرکزی سوئد در علوم اقتصادی به یاد آلفرد نوبل» اهدا می‌شود.

نیمی از جایزه به موکیِر تعلق گرفت؛ پژوهشگری که پیش‌شرط‌های نهادی، فرهنگی و زیرساختی لازم برای شکوفایی نوآوری را تحلیل کرده است. نیم دیگر جایزه نیز به آگیون و هاویت اعطا شد؛ دو اقتصاددانی که نظریه «تخریب خلاقانه» را توسعه دادند. این نظریه توضیح می‌دهد چگونه نوآوری‌ها فناوری‌ها و روش‌های قدیمی را کنار زده و رشد اقتصادی را تسریع می‌کنند.

ارزش این جایزه ۱۱ میلیون کرون سوئد است. موکیِر استاد دانشگاه نورث‌وسترن، آگیون استاد کالج دو فرانس و دانشگاه LSE و هاویت استاد دانشگاه براون است.

پیام نظریه «تخریب خلاقانه»

مفهوم «تخریب خلاقانه» که توسط آگیون و هاویت بسط یافته، به معنای جایگزینی فناوری‌های قدیمی با نوآوری‌های جدید است؛ فرآیندی که موتور اصلی رشد پویا در اقتصادها محسوب می‌شود. این در حالی است که موکیِر در پژوهش‌هایش بر اهمیت بسترهای نهادی و فرهنگی تأکید دارد که بدون آن، نوآوری به رشد پایدار منجر نمی‌شود.

پیام برای سیاستگذاران

اعطای نوبل اقتصاد به این سه پژوهشگر، تأکیدی است بر نقش حیاتی حمایت از تحقیق و توسعه، ایجاد محیط رقابتی سالم، قوانین روشن مالکیت فکری و آموزش در مسیر رشد اقتصادی. این نظریه‌ها به سیاستگذاران هشدار می‌دهند که بدون بسترسازی نهادی و حمایت از نوآوری، رشد اقتصادی پایدار محقق نخواهد شد.

*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما