کشت پسته ایرانی در ازبکستان/تردیدها و سکوت مسئولان

 پسته ایرانی از دیرباز یکی از مهم‌ترین محصولات کشاورزی کشور و ستون صادرات غیرنفتی محسوب می‌شود. ایران، در کنار آمریکا، از قدرت‌های اصلی بازار جهانی پسته است و هرگونه انتقال نهال، بذر یا دانش تولید این محصول به کشورهای دیگر می‌تواند ثروت ژنتیکی و اقتصادی ایران را در معرض ریسک قرار دهد.

اخیراً هیأتی از استان فارس به ریاست «حسینعلی امیری»، نماینده عالی دولت در استان، به ازبکستان سفر کرده و در دیداری با مسئولان ولایت سُرخان‌دریا تفاهم‌نامه‌ای برای اجرای طرح‌های «کشت فراسرزمینی» امضا کرده است. جزئیات این تفاهم‌نامه تاکنون به‌صورت شفاف اعلام نشده است و هیچ یک از نهادهای مرتبط، از وزارت جهاد کشاورزی گرفته تا سازمان تحقیقات کشاورزی و استانداری فارس، حاضر به انتشار متن کامل آن نشده‌اند.

این ابهامات باعث شده پرسش‌هایی جدی در خصوص مالکیت فکری محصولات، مراحل اجرای پروژه و تأثیر آن بر بازار جهانی پسته ایران مطرح شود. کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر این اقدام بدون هماهنگی و نظارت ملی صورت گرفته باشد، می‌تواند به یکی از پرهزینه‌ترین اشتباهات کشاورزی ایران تبدیل شود و زمینه‌ساز ورود رقیبی تازه به بازار جهانی باشد؛ رقیبی که محدودیت‌های ایران مانند تحریم‌ها، بحران آب و محدودیت صادرات را ندارد.

به اعتقاد ناظران، هیچ نهاد استانی اختیار ندارد در موضوعاتی مانند صادرات نهال، انتقال ژرم‌پلاسم یا واگذاری فناوری تصمیم‌گیری کند، چرا که این موارد مستقیماً بر امنیت اقتصادی و منافع ملی تأثیر می‌گذارد. حالا تقاضا می‌شود وزارت جهاد کشاورزی و نهادهای نظارتی، ضمن شفاف‌سازی، اعلام کنند آیا در ازبکستان واقعاً پسته کاشته خواهد شد یا این تفاهم‌نامه منافع ملی ایران را به خطر می‌اندازد.

*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما