وقتی گوشت و برنج و لوازم مدرسه هم «قسطی» شدند؛ آیا رفاه به تاریخ پیوسته است؟
پدیده خرید اقساطی که روزی نماد رفاه و دسترسی به کالاهای لوکس بود، امروز به راهکاری ناگزیر برای تأمین حداقل نیازهای روزمره خانوارها بدل شده و نشان‌دهنده سقوط قدرت خرید و عمق فقر غذایی در جامعه ایران است.
خرید اقساطی که روزگاری نماد رفاه و دسترسی به کالاهای لوکس بود، امروز به ابزار ضروری برای تأمین نیازهای اولیه زندگی خانوارها تبدیل شده است. این پدیده، بازتاب آشکار فشارهای اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم است و نشان می‌دهد حتی اقلام ضروری مانند گوشت، برنج و لوازم‌التحریر هم حالا به فهرست خرید اعتباری راه یافته‌اند.
خرید اقساطی از گزینه‌ای لوکس به ضرورت روزمره
در گذشته، خرید اقساطی عمدتاً محدود به لوازم خانگی بزرگ، خودرو یا کالاهای گران‌قیمت بود. هدف اصلی، تسهیل دستیابی به کالاهای سرمایه‌ای یا بهبود کیفیت زندگی بود. اما امروز، این ابزار مالی به راهکار ناگزیر خانوارها برای تأمین حداقل‌های زندگی تبدیل شده است. گوشت و مرغ، لوازم‌التحریر دانش‌آموزان و حتی برنج، از کالاهای لوکس دیروز به خرید اقساطی امروز رسیده‌اند.
سقوط قدرت خرید و فشار بر سفره خانوار
آمارها نشان می‌دهد سرانه مصرف کالاهای اساسی کاهش چشمگیری یافته است. سرانه مصرف گوشت قرمز برای هر ایرانی از ۱۲ کیلوگرم در سال ۱۳۹۱ به ۶ کیلوگرم در سال ۱۴۰۱ کاهش یافته و مصرف روزانه گوشت به ۳۵ گرم رسیده است. سرانه مصرف لبنیات نیز از ۱۰۰–۱۳۰ کیلوگرم در دهه ۸۰ به ۷۰ کیلوگرم کاهش یافته و برنج که قوت غالب است، از ۴۴ کیلوگرم به ۶۵ کیلوگرم در سال ۱۴۰۴ رسیده است. این کاهش‌ها نشان‌دهنده افت شدید قدرت خرید و بحران تغذیه‌ای در جامعه است.
کوچ خرید اقساطی به فضای دیجیتال
پلتفرم‌های آنلاین مانند اسنپ‌پی، دیجی‌پی و ازکی‌وام، خرید اقساطی را به دنیای دیجیتال منتقل کرده‌اند. امروز می‌توان گوشت، مرغ، برنج، لباس و لوازم‌التحریر را به صورت اقساطی و بدون ضامن یا چک دریافت کرد. این تحول نشان‌دهنده فشار اقتصادی مداوم بر خانواده‌هاست و تأمین حتی حداقل‌های زندگی را به بدهی و قسط‌بندی گره زده است.
آموزش هم زیر تیغ اقساط
با شروع سال تحصیلی، هزینه لوازم‌التحریر برای یک دانش‌آموز ابتدایی حدود ۳.۸ میلیون تومان است؛ یعنی ۳۰ درصد حقوق پایه یک کارگر صرف خرید چند قلم نوشت‌افزار می‌شود. خانواده‌ها ناچار به استفاده از خرید اعتباری شده‌اند تا بتوانند نیازهای آموزشی فرزندانشان را تأمین کنند. این وضعیت نه تنها فشار مالی بر خانواده‌ها وارد می‌کند، بلکه آینده تحصیلی کودکان را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
پیامدهای اجتماعی و اقتصادی خرید اقساطی
هرچند خرید اقساطی موقتاً فشار مالی را کاهش می‌دهد، اما در عمل منجر به بدهکارسازی سیستماتیک جامعه و کاهش قدرت خرید در بلندمدت می‌شود. این چرخه معیوب، نشان‌دهنده خلأ سیاست‌های حمایتی پایدار و ضعف اصلاحات اقتصادی است. اقدامات مقطعی مانند یارانه موقت یا عرضه اقساطی کالا، تنها بحران را به آینده منتقل می‌کنند و مشکلات عمیق اقتصادی و معیشتی را حل نمی‌کنند.
جمع‌بندی
پدیده خرید اقساطی از کالای لوکس دیروز تا نان شب امروز، آینه‌ای تمام‌نما از وضعیت بحرانی معیشت در ایران است. وقتی حتی گوشت، برنج و لوازم‌التحریر هم به خرید اعتباری گره خورده‌اند، زنگ خطر فقر غذایی و کاهش رفاه جامعه به صدا درآمده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون اصلاحات بنیادین اقتصادی، تقویت واقعی قدرت خرید و مهار تورم، این وضعیت تنها تشدید خواهد شد و فشار بر خانوارها ادامه خواهد یافت.
*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما
انتهای پیام