خیانت خاموش به ریال/صادرات کشاورزی با پولهای نامعلوم و بدون تعهد ارزی
بررسیها نشان میدهد برخی تجار خارجی با خرید ریالی محصولات کشاورزی از تولیدکنندگان ایرانی، بدون شفافیت منشأ پول و بازگشت ارز صادراتی، زمینه پولشویی، فرار مالیاتی و تضعیف جایگاه ریال را فراهم کردهاند.
بررسیهای میدانی و اظهارات فعالان اقتصادی حاکی از آن است که شماری از تجار خارجی، بهویژه از کشورهای همسایه، با ایجاد شبکهای از واسطههای ایرانی یا بهصورت مستقیم وارد معامله با تولیدکنندگان داخلی، بهخصوص در بخش کشاورزی و خشکبار شدهاند.
در ظاهر این نوع همکاری تجاری غیرمتعارف نیست، اما زمانی به یک چالش جدی اقتصادی تبدیل میشود که خرید محصولات با منابع مالی نامشخص انجام گیرد و همزمان، فرار مالیاتی و عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات رخ دهد. بسیاری از محصولات کشاورزی بهدلیل صادراتمحور بودن، قیمتگذاری وابسته به نرخ ارز دارند و همین مسئله، بستر جذابی برای ورود پولهای بیهویت به چرخه خرید فراهم کرده است.
در این الگو، منابع مالی نامعلوم از طریق حسابهای واسطههای ایرانی به کشاورزان پرداخت میشود؛ فرآیندی که مصداق روشن پولشویی به شمار میآید. از سوی دیگر، خروج کالاها اغلب با استفاده از کارتهای بازرگانی یکبارمصرف انجام میشود؛ کارتهایی که عملاً مسئولیتی در قبال تعهدات ارزی و مالیاتی ندارند و باعث میشوند ارز صادراتی به کشور بازنگردد.
کارشناسان معتقدند یکی از مؤثرترین ابزارها برای مقابله با این وضعیت، اجرای کامل قانون مالیات بر ارزش افزوده و توسعه زیرساختهای الکترونیکی مانند پایانههای فروشگاهی است. صدور صورتحساب الکترونیکی از مرحله تولید تا فروش، ثبت دیجیتال اطلاعات انبار و بارنامه و اتصال این دادهها به اطلاعات صادرات هر کارت بازرگانی، امکان رهگیری کامل زنجیره تجارت را فراهم میکند.
با چنین سازوکاری، هرگونه گردش مالی مشکوک، خرید با منشأ نامشخص یا تخلف در بازگشت ارز صادراتی، در کوتاهترین زمان قابل شناسایی خواهد بود. هرچند شفافسازی کامل بهتنهایی ریشهکنکننده تخلفات نیست، اما میتواند دامنه و مقیاس جرایم اقتصادی را بهشدت کاهش دهد و سرعت واکنش نهادهای نظارتی را افزایش دهد.
به باور تحلیلگران، حرکت به سمت نظام هوشمند مبتنی بر داده، امکان تکرار تخلفاتی با گردشهای مالی هزاران میلیارد تومانی را از بین میبرد و مانع از آن میشود که پولشویی و فرار مالیاتی در سایه نبود شفافیت، به تهدیدی جدی برای اقتصاد و ارزش پول ملی تبدیل شود.
*بازنویسی:تحریریه پژواک کارفرما
انتهای پیام