رکورد کاهش مصرف آب در تهران؛ دستاوردی مهم اما شکننده

تهرانی‌ها امسال با همکاری گسترده در مدیریت مصرف، موفق شدند رکورد تازه‌ای در صرفه‌جویی آب ثبت کنند؛ به‌طوری که سرانه مصرف خانوارهای پایتخت در نیمه نخست سال از ۱۶ هزار لیتر به حدود ۱۴ هزار و ۵۰۰ لیتر در ماه کاهش یافت. هم‌زمان، با اجرای طرح‌های فنی و مدیریتی، مجموع مصرف و تولید آب تهران ۶۵ میلیون مترمکعب کاهش یافت و سهم مشترکان خوش‌مصرف از ۲۹ به ۳۴ درصد رسید.

این موفقیت، نتیجه ترکیبی از اقدامات مدیریتی و تغییر رفتار مصرف‌کنندگان است. اقدامات انجام شده شامل ارتقای ظرفیت تصفیه و ذخیره‌سازی، نوسازی شبکه‌های فرسوده، هوشمندسازی سامانه‌های توزیع و اصلاح الگوی مصرف بود. همچنین، نصب تجهیزات کاهنده مصرف آب در منازل، با هزینه اقساطی از طریق قبوض آب، به مشارکت شهروندان سرعت بخشید.

با وجود این دستاوردها، وضعیت منابع آب تهران هنوز شکننده است. سرانه آب تجدیدپذیر استان به‌طور قابل توجهی پایین‌تر از میانگین کشوری است و بدون سدهای طالقان و لار، به حدود ۱۸۰ مترمکعب در سال می‌رسد؛ رقمی که کارشناسان آن را «کمبود مطلق آب» می‌دانند. کاهش بارش‌ها، افت سطح آب‌های زیرزمینی و فرونشست زمین نیز نشان‌دهنده پایداری خشکسالی در پایتخت است؛ روندی که طی سه دهه گذشته ادامه داشته است.

علاوه بر محدودیت منابع، زیرساخت‌های فرسوده، رشد جمعیت و توسعه نامتوازن شهری، فشار مضاعفی بر شبکه آبرسانی وارد کرده است. هرچند اجرای خط دوم انتقال آب سد طالقان، تصفیه‌خانه‌های جدید و توسعه شبکه‌های آبرسانی در دستور کار قرار دارد، اما موفقیت این پروژه‌ها مستلزم استمرار برنامه‌های بلندمدت و سرمایه‌گذاری پایدار است.

به عبارت دیگر، کاهش مصرف آب در تهران یک دستاورد موقت و مهم است، اما اگر اصلاح الگوی مصرف به رفتار دائمی تبدیل نشود و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها به سیاست ثابت تبدیل نشود، احتمال تکرار بحران‌ها در تابستان‌های آینده همچنان بالاست. تجربه اخیر نشان می‌دهد که مشارکت عمومی می‌تواند اثر ملموسی بر مدیریت منابع آب داشته باشد، اما بدون اصلاح ساختاری، این موفقیت به سرعت شکننده خواهد بود.

*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما