حسن نوروزی:
حذف یارانه ۱۸ میلیون نفر در دهک‌های پردرآمد کلید خورد
رئیس سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها اعلام کرد که تا پایان سال جاری، سه دهک بالایی جامعه شامل حدود ۱۸ میلیون نفر از فهرست یارانه‌بگیران حذف خواهند شد و هدف این اقدام افزایش عدالت و هدفمندی پرداخت‌هاست.
رئیس سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، حسن نوروزی، در نشست «هدفمندی یارانه‌ها و معمای رفاه» اعلام کرد که بر اساس قانون بودجه سال جاری، تا پایان سال با همکاری وزارت رفاه سه دهک بالایی جامعه، که جمعاً حدود ۱۸ میلیون نفر را شامل می‌شوند، از مجموعه یارانه‌بگیران حذف خواهند شد. نوروزی تاکید کرد که هدف این اقدام، افزایش عدالت اجتماعی و هدایت منابع به سمت دهک‌های نیازمند است.
او یادآور شد که یارانه‌ها دغدغه‌ای قدیمی بوده و از برنامه سوم توسعه بحث هدفمند کردن آن‌ها مطرح شده است. بر اساس آمار، امسال ۲۱ درصد منابع بودجه‌ای دولت (حدود هزار و ۴۶ همت) به یارانه اختصاص یافته که سهم دارو از آن ۸۸ همت است. یارانه نقدی و مستمری پرداختی به خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی نیز حدود ۳۶ همت برآورد شده است.
نوروزی با اشاره به یارانه‌های پنهان انرژی گفت: «ماهانه ۳۵ میلیون دلار از وزارت نفت برای پرداخت یارانه دریافت می‌کنیم، در حالی که روزانه ۲۰ میلیون لیتر بنزین وارد می‌کنیم و صادراتی نداریم. سایر حامل‌ها هم وضعیت مشابه دارند و پول به سختی دریافت می‌شود و سپس به صورت مساوی به همه داده می‌شود.»
چالش‌های بانک اطلاعاتی و هدفمندسازی یارانه‌ها
رئیس سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها تصریح کرد که روش‌های فعلی ثبت اطلاعات خانوار ناکارآمد بوده و نمی‌توان با اطمینان گفت که یارانه به خانوارهای واقعی تعلق گرفته است. او گفت: «روش خوداظهاری شکست خورد و همه مردم ثبت‌نام کردند. همچنین داده‌های اطلاعاتی املاک که برای دهک‌سنجی استفاده می‌کنیم هنوز دقیق نیست.»
نوروزی افزود که پایگاه‌های اطلاعاتی خانوارها نقص دارد و تنها در اختیار قوه مجریه نیست. وی پیشنهاد داد که نظام پرداخت یارانه باید به سمت ثبت مبنایی و ثبتی حرکت کند و مشروط و زمان‌دار باشد، به این معنا که پرداخت یارانه به رفتارهای مثبت خانوارها وابسته شود؛ مثلاً ثبت فرزندان در مدرسه یا کاهش اعتیاد.
او با اشاره به مصوبه مجلس درباره حذف سه دهک بالایی گفت: «دولت در حال اجرای این قانون است و تا پایان سال، دهک‌های بالایی که یارانه دریافت می‌کنند، حذف خواهند شد. اگر جامعه به بلوغ برسد و از حذف یارانه افراد غیرمشمول حمایت کند، با دولت همراهی خواهد کرد.»
یارانه‌های پنهان و ضرورت اصلاح منابع و مصارف
نوروزی تاکید کرد که اصلاح نظام منابع و مصارف یارانه‌ها ضروری است. وی گفت: «متوسط مصرف روزانه بنزین در کشور ۱۳۹ میلیون لیتر است که با نرخ ۱۵۰۰ تومان به مردم فروخته می‌شود. یارانه پنهان بنزین بالغ بر ۲ هزار همت است. درباره گاز طبیعی و برق هم وضعیت مشابهی داریم.»
او افزود که پرداخت یارانه باید مستقیم به مصرف‌کننده نهایی باشد و از دادن یارانه به حلقه‌های واسط خودداری شود، چرا که رانت و فساد ایجاد می‌کند. برای مثال، یارانه دارو بهتر است به مصرف‌کننده نهایی داده شود و نه واردکننده دارو، تا با هزینه کمتر از بیماران خاص و سرطانی حمایت شود.
نگاه کارشناسان: هدفمندی یارانه‌ها نیازمند یکپارچگی
در ادامه نشست، امید حاجتی، رئیس سابق سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، تاکید کرد که رفاه اقتصادی خانوار عمدتاً از سه محور تاثیر می‌پذیرد: وضعیت ثروت خانواده، شرایط درآمدی و خدمات دریافتی از دولت. او افزود که یارانه باید برای پوشش نوسانات ناشی از تورم احساسی و معیشتی باشد و نباید به افراد پردرآمد تعلق گیرد.
علی عسگری، رئیس اسبق سازمان هدفمندسازی، با تاکید بر ناکارآمدی وضعیت فعلی گفت: «سه رئیس فعلی و سابق سازمان هدفمندی یارانه‌ها جزو مخالفان اجرای قانون فعلی هستند. روش فعلی بدترین شیوه برای راضی کردن مردم است و منجر به پرداخت یارانه به افرادی شده که نیازی به آن ندارند.»
او همچنین به تجربه‌های خود در اصلاح یارانه‌ها و جلوگیری از پرداخت غیرضروری به افراد متعدد در یک خانوار اشاره کرد و گفت که برخی افراد حتی برای ۵۶ نفر یارانه دریافت کرده‌اند، در حالی که تنها یک سرپرست خانوار واقعی داشته‌اند.
آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی و اصلاح تدریجی یارانه‌ها
عسگری تاکید کرد که اصلاح تدریجی یارانه‌ها و آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی ضروری است و اصلاح یکباره و موردی باعث فشار اقتصادی و نارضایتی می‌شود. او افزود: «ناترازی کشور ناشی از سیاست‌های اقتصادی غلط است و ناترازی برق، بنزین و سایر حامل‌ها معلول تصمیم‌های نادرست قبلی است.»
او پیشنهاد داد که تمامی تصمیم‌گیری‌های اقتصادی از جمله هدفمندی یارانه‌ها باید در یک مرجع واحد متمرکز شود تا سیاست‌ها یکپارچه و قابل اجرا باشد.
جمع‌بندی: حرکت به سمت نظام تامین اجتماعی
کارشناسان تاکید کردند که برای تحقق هدفمندی واقعی یارانه‌ها، باید نظام پرداخت به سمت یک نظام تأمین اجتماعی حرکت کند. شناسایی خانوارهای نیازمند، تجمیع دستگاه‌های پرداخت‌کننده یارانه و تمرکز بر ارائه خدمات هدفمند، می‌تواند از رانت، فساد و ناکارآمدی جلوگیری کرده و رضایتمندی مردم را افزایش دهد.
* بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما
انتهای پیام