وضعیت بارندگی؛ شروع نگرانکننده سال آبی
پس از گذشت یک ماه از سال آبی جدید، ۲۸ استان کشور با کمبود بارندگی شدید مواجهاند و تنها ۳۴ درصد ظرفیت سدها پر است. نگرانی اصلی اکنون کاهش کیفیت آب و پیامدهای احتمالی آن برای تأمین شرب و کشاورزی است.

وضعیت بارندگی؛ شروع نگرانکننده سال آبی- از ابتدای مهرماه تا پایان ماه اول سال آبی جدید، ارتفاع کل ریزشهای جوی در کشور تنها ۱.۹ میلیمتر ثبت شده است؛ رقمی که نسبت به میانگین بلندمدت ۵.۶ میلیمتر و همچنین سال گذشته ۳.۹ میلیمتر، کاهش قابلتوجهی را نشان میدهد. بررسی دادهها نشان میدهد که ۲۱ استان هیچ بارندگی نداشته و ۷ استان دیگر نیز در حداقلترین سطح بارش قرار دارند.
در میان استانها، مازندران با ۳۱ میلیمتر بارندگی وضعیت نسبتاً بهتری دارد، گیلان در سطح نرمال قرار دارد و گلستان تنها استانی است که شرایط نسبتاً مطلوب را تجربه کرده است. سایر مناطق با کاهش شدید بارش مواجهاند که این امر بر منابع آبی و سدهای کشور فشار وارد میکند.
سدها در شرایط هشدار
وضعیت سدهای کشور نگرانکننده است. استانهای تهران، اصفهان، خراسان رضوی، قم، آذربایجان غربی، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، گلستان، خراسان جنوبی، زنجان، کرمان، فارس و مرکزی با حجم ذخیره پایین و نزدیک به حجم مرده مواجهاند.
از ابتدای مهر تا ۲۶ مهرماه، ورودی به سدهای کشور تنها ۷۸۰ میلیون مترمکعب بوده که نسبت به سال گذشته با ۱ میلیارد و ۲۹۰ میلیون مترمکعب، کاهش ۳۹ درصدی را نشان میدهد. حجم خروجی سدها نیز با کاهش ۲۹ درصدی، به یک میلیارد و ۷۹۰ میلیون مترمکعب رسیده است.
در حال حاضر، مجموع حجم آب ذخیره شده در مخازن ۱۷ میلیارد و ۶۶۰ میلیون مترمکعب است؛ رقمی که نسبت به سال گذشته با ۲۳ میلیارد و ۳۱۰ میلیون مترمکعب، کاهش ۲۴ درصدی را نشان میدهد. به عبارت دیگر، تنها ۳۴ درصد ظرفیت سدها پر است و ۶۶ درصد مخازن خالی ماندهاند.
هشدار کاهش کیفیت آب
کاهش حجم آب ذخیره در سدها پیامد مهم دیگری نیز دارد: کاهش کیفیت آب شرب. عیسی بزرگزاده، سخنگوی صنعت آب، با اشاره به رسیدن سدها به حجم مرده، تأکید کرده است که کیفیت آب همچنان خط قرمز است و اقدامات متعددی برای حفظ آن در حال اجراست. استفاده از فناوریهای کمکی و دستگاههای تصفیه، پایش مستمر و آزمایشگاههای ثابت و متغیر از جمله راهکارهای مورد توجه هستند.
با این حال، کاهش حجم ذخایر سدها و خشکسالی مستمر، فشار مضاعفی بر مدیریت منابع آب وارد میکند و احتمال بروز مشکلات در تأمین آب شرب و کشاورزی افزایش یافته است.
پیامدها و ضرورت اقدامات فوری
ادامه خشکسالی و کاهش سطح ذخایر سدها، نه تنها بر کیفیت آب، بلکه بر امنیت غذایی، کشاورزی و صنایع وابسته به آب تأثیر میگذارد. کارشناسان تأکید دارند که مدیریت مصرف آب، افزایش کارایی شبکههای آبیاری و استفاده از فناوریهای نوین تصفیه و ذخیرهسازی، از ضروریات فوری برای مقابله با بحران است.
در نهایت، وضعیت فعلی نشان میدهد که با کمبود بارش و کاهش ذخایر آبی، نیاز به برنامهریزی فوری و اقدامات پیشگیرانه برای حفظ کیفیت و کمیت منابع آب کشور بیش از هر زمان دیگری احساس میشود.
*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما