چابهار؛ پل اقتصادی ایران و هند

بندر چابهار در جنوب شرقی ایران، به دلیل موقعیت استراتژیکش در دهانه خلیج عمان، از اهمیت بالایی برای ایران و هند برخوردار است. برای هند، این بندر دسترسی مستقیم به افغانستان و کشورهای آسیای میانه محصور در خشکی فراهم می‌کند و در عین حال به عنوان دروازه‌ای برای اتصال به شمال اروپا از طریق کریدور بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC) و پروژه شبکه حمل‌ونقل چندوجهی عمل می‌کند.

هند از چابهار برای تقویت جایگاه خود در منطقه اقیانوس هند و مقابله با نفوذ چین و پروژه بندر گوادر در پاکستان استفاده می‌کند. از سوی دیگر، ایران با بهره‌مندی از ترمینال‌های شهید کلانتری و شهید بهشتی، امکان پذیرش کشتی‌های بزرگ و تسهیل جابه‌جایی کالا را دارد و این بندر خارج از تنگه هرمز قرار گرفته است، موضوعی که عملیات دریایی را آسان‌تر می‌کند.

با این حال، معافیت تحریم‌های آمریکا و محدودیت‌های بین‌المللی همواره بر توسعه چابهار تأثیر گذاشته است. با وجود تمدید شش ماهه معافیت‌ها، هند همچنان باید تعادل بین تعهدات خود به ایران و فشارهای واشنگتن را مدیریت کند. معافیت‌های گذشته به هند اجازه داد تا ترمینال شهید بهشتی را توسعه دهد و کالاهای بشردوستانه و تجاری را به افغانستان منتقل کند، اما عدم شفافیت در اجرای آن موجب شد برخی تجهیزات بندری با تأخیر وارد شوند.

با وجود این محدودیت‌ها، هند به توسعه چابهار ادامه می‌دهد و با سرمایه‌گذاری‌های مستقیم و همکاری با ایران، پروژه ترمینال شهید بهشتی را پیش می‌برد. تکمیل اتصال ریلی به این بندر، امکان ادغام با شاخه شرقی کریدور شمال-جنوب و روان‌سازی جریان بار را فراهم می‌کند.

تحلیلگران معتقدند که چابهار فراتر از یک بندر تجاری ساده، گره حیاتی دسترسی هند به اوراسیا و عامل مهمی در بازی ژئوپلتیک منطقه است. دهلی نو، با وجود تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی، عقب‌نشینی نخواهد کرد و این بندر همچنان برگ برنده استراتژیک هند در منطقه باقی خواهد ماند.

*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما