بودجه کلان، توسعه کم/دانشگاهها در چنگ هزینههای جاری
با وجود افزایش بودجه آموزش عالی در لایحه ۱۴۰۵، سهم اصلی منابع همچنان صرف حقوق و هزینههای روزمره دانشگاهها میشود و اعتبارات عمرانی و توسعهای به حداقل رسیده است.
بررسی بودجه ۱۴۰۵ نشان میدهد که هرچند ارقام کلان چند هزار میلیارد تومانی برای دانشگاههای کشور در نظر گرفته شده، اما بخش عمده این منابع صرف هزینههای جاری و حقوق کارکنان میشود و سهم توسعه و زیرساختها ناچیز است.
بودجه دانشگاهها آینهای از اولویتهای کلان کشور در حوزه آموزش عالی است. تحلیل بودجه ۲۴ دانشگاه منتخب نشان میدهد که دولت بیش از آنکه سرمایهگذاری در پروژههای تحقیقاتی و توسعه زیرساختها را مدنظر داشته باشد، درصدد تأمین هزینههای روزمره دانشگاههاست.
از میان دانشگاههای بررسی شده، دانشگاه ملی مهارت با بودجه ۸.۲ هزار میلیارد تومان بیشترین سهم را دریافت کرده و پس از آن، دانشگاه تهران با ۷.۹ هزار میلیارد و دانشگاه پیام نور با ۷.۸ هزار میلیارد تومان در رتبههای بعدی قرار دارند. در مقابل، دانشگاههای هنر، تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان و صنعتی نوشیروانی بابل کمترین بودجه را دارند.
بخش قابل توجهی از بودجه دانشگاهها به اعتبارات هزینهای اختصاص دارد. در بسیاری از دانشگاهها، بین ۷۰ تا ۱۰۰ درصد بودجه صرف پرداخت حقوق و دستمزد و هزینههای جاری میشود. برای مثال، دانشگاه پیام نور، علامه طباطبایی و شهید باهنر کرمان ۹۹ درصد بودجه و دانشگاه جامع علمی و کاربردی ۱۰۰ درصد بودجه خود را صرف هزینههای جاری خواهند کرد.
در میان دانشگاههای بزرگ، بودجه عمرانی بیشتر در دانشگاههای صنعتی شریف، ملی مهارت، تربیت مدرس و هنر دیده شده، اما نسبت آن به بودجه جاری همچنان پایین است؛ برای نمونه، در دانشگاه تهران به ازای هر ۱۰ تومان هزینه جاری، تنها یک تومان صرف توسعه زیرساختها خواهد شد.
سهم درآمدهای اختصاصی دانشگاهها نیز متفاوت است. دانشگاه پیام نور باید حدود ۶۴ درصد از بودجه خود را از طریق درآمدهای اختصاصی تأمین کند، در حالی که دانشگاه تهران و صنعتی شریف به ترتیب ۳۳ و ۳۹ درصد بودجه خود را از این مسیر کسب خواهند کرد. دانشگاههای هنر و تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان کمترین درآمد اختصاصی را دارند.
کارشناسان میگویند چنین ترکیبی از بودجه، گرچه برای بقا و پرداخت هزینههای روزمره کافی است، اما به توسعه پژوهش، نوسازی تجهیزات و بهبود زیرساختها کمکی نمیکند. در نتیجه، دانشگاهها برای حفظ سطح علمی و تجهیزاتی خود ناچار به افزایش درآمدهای اختصاصی و همکاری با صنعت خواهند بود.
گفتنی است کلیات لایحه بودجه ۱۴۰۵ در جلسه اخیر کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی رد شده و گزارش آن به صحن علنی ارجاع خواهد شد، مسیری که میتواند سرنوشت نهایی بودجه دانشگاهها را تغییر دهد.
*بازنویسی:تحریریه پژواک کارفرما
انتهای پیام