نسل Z، هوش مصنوعی و برابری جنسیتی؛ سه‌ضلعیِ تحول توسعه سرمایه انسانی

هشتمین بزرگداشت روز ملی منابع انسانی توسط انجمن صنفی مدیران منابع انسانی با حمایت جهاد دانشگاهی با شعار «سرمایه‌های انسانی؛ پیشران توسعه کشور» در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی برگزار شد.

۲۵ فروردین روز ملی منابع انسانی، به ابتکار انجمن صنفی مدیران و مشاوران منابع انسانی، فرصتی استراتژیک برای بازاندیشی در نقش کلیدی سرمایه انسانی در مسیر توسعه پایدار کشور به‌شمار می‌رود.

تحولات بنیادینی که امروز در محیط‌های کاری شاهد آن هستیم، مدیران منابع انسانی را در موقعیتی تعیین‌کننده قرار داده است. ورود نسل Z با ذهنیتی فناورانه، مطالبه‌گر و ارزش‌محور، دگرگونی تدریجی در ترکیب جنسیتی سازمان‌ها و نقش‌آفرینی روزافزون زنان در عرصه‌های مدیریتی، و نیز ظهور هوش مصنوعی به‌عنوان ابزاری تحول‌آفرین در تحلیل، تصمیم‌گیری و بهینه‌سازی فرایندهای منابع انسانی، همگی نیازمند نگاهی نو، سیاست‌هایی منعطف و مهارت‌هایی آینده‌نگر هستند.

این همایش فرصتی بود برای هم‌اندیشی درباره چگونگی پاسخ به این تحولات، بازآفرینی نقش سرمایه‌های انسانی در سازمان‌ها و یافتن راهکارهایی برای هم‌زیستی هوشمندانه میان انسان، فناوری و تنوع اجتماعی.

همایش به میزبانی جمعی از مدیران برجسته، متخصصان حوزه منابع انسانی و مدیران تشکلهای سازمانی با نگاهی راهبردی به موضوعات روز، برای طراحی آینده‌ای توانمند و انسانی برگزار گردید.

سخنرانان این همایش عبارتند بودند از: حسین منتی، ریس پژوهشکده علوم توسعه، جواد محجوب، موسس و رئیس انجمن صنفی مدیران منابع انسانی، ابراهیم شیخ، معاون وزارت صمت، علی فرمانده، مدیر ارشد پروژه‌های رشد شرکت‌های سوئدی، حامد وزیری، کوچ سازمانی.

ورود جهاددانشگاهی به عرصه منابع انسانی بخش خصوصی

حسین منّتی، رئیس پژوهشکده علوم توسعه، در هشتمین بزرگداشت روز ملی منابع انسانی در ابتدا  از راه‌اندازی «مرکز آزمون کسب‌وکارهای بخش خصوصی» توسط پژوهشگاه علوم انسانی جهاددانشگاهی خبر داد. وی هدف این مرکز را حمایت از تأمین منابع انسانی مورد نیاز بنگاه‌های خصوصی عنوان کرد. این مرکز با همکاری مرکز آزمون جهاددانشگاهی و از طریق یک پلتفرم آنلاین، امکان ثبت‌نام کارجویان و برگزاری آزمون‌های دانشی، مهارتی و روان‌شناختی را فراهم کرده و گامی تازه در جهت پیوند اثربخش‌تر میان کارجویان و بازار کار بخش خصوصی برداشته است.

• شکاف جنسیتی همچنان در صنایع سنتی پابرجاست؛ تعادل بیشتر در سازمان‌های کوچک‌تر و خدمات حرفه‌ای

• نسل Z؛ چالش ماندگاری، فرصت تحول سازمانی

• مهارت‌های هوش مصنوعی؛ ابزار جدید تصمیم‌سازی منابع انسانی در عصر دیجیتال

در هشتمین سال گرامی‌داشت روز ملی منابع انسانی،  جواد محجوب، رئیس انجمن صنفی مدیران و مشاوران منابع انسانی، با ارائه گزارشی از «اطلس سرمایه‌های انسانی ایران»، این روز را که به پیشنهاد انجمن صنفی و با استقبال شرکت‌ها در تقویم سازمانی تثبیت شده، فرصتی برای بازتعریف نقش راهبردی منابع انسانی در توسعه کشور دانست. به گفته وی ۲۵ فروردین تنها یک مناسبت نمادین نیست، بلکه یادآور ضرورت بازنگری در سیاست‌ها، ساختارها و فرآیندهایی است که باید متناسب با تحولات نسلی، پیشرفت‌های فناورانه و دگرگونی‌های سبک کار، بازآفرینی شوند.

وی در تحلیل داده‌های اطلس تأکید کرد که ساختار سنی نیروی انسانی کشور در حال دگرگونی است؛ به‌گونه‌ای که نسل Z در بیش از نیمی از سازمان‌های مورد بررسی، جمعیت غالب را تشکیل می‌دهد. این نسل با برخورداری از تحصیلات عالی، انتظاراتی متفاوت دارد و از نرخ ماندگاری پایین‌تری برخوردار است؛ امری که طراحی مسیرهای شغلی روشن، فرصت‌های رشد و محیط‌های کاری متنوع را الزامی می‌سازد. ایشان همچنین با اشاره به اهمیت روزافزون فناوری‌هایی همچون هوش مصنوعی در تصمیم‌سازی منابع انسانی، بر نقش تحول‌آفرین این حوزه در پیشبرد تحول دیجیتال سازمان‌ها تأکید کرد.

توسعه منابع انسانی متناسب با رونق اقتصادی

ابراهیم شیخ، معاون صنایع عمومی وزارت صمت، نیز با تاکید بر توسعه منابع انسانی متناسب با رونق اقتصادی یادآور شد: باید سناریوهای قابل پیش بینی را برای مواجه با شرایط رونق اقتصادی و یا هر شرایط قابل پیش بینی برای توسعه منابع انسانی ذر کشور داشته باشیم.

وی بر بین المللی شدن منابع انسانی در در شرایط رونق اقتصادی اشاره و تصریح کرد: بررسی نیروی کار بین المللی و جذب منابع انسانی بین المللی و سرمایه‌گذاری بر روی ظرفیت‌ها و منابع انسانی ملی و بین المللی از ضرورت‌هایی است که امیدواریم هشتمین همایش منابع انسانی و مدیران شرکت کننده باید به آن توجه کنند.

شیخ به ارائه تجارب ده شرکت برتر جهان در حوزه منابع انسانی در دنیا اشاره و تصریح کرد: توجه به این تجارب و ایجاد ساختار رقابت‌پذیری در زمینه جبران خدمت، توجه به فرصت‌های یادگیری و تعامل با شرکت‌های بزرگ و کوچک بین المللی و کسب فرصت‌های یادگیری برای کارکنان داخلی و… از اولویت‌هایی است که باید به آن توجه کنیم.

تناسب اندام مالی؛ مهارت نوین مورد نیاز کارکنان در فضای منابع انسانی

 حامد وزیری، کوچ سازمانی، در یک ارائه تخصصی با عنوان «تناسب اندام مالی» که با الهام از منابع بین‌المللی مانند GFLEC و دانشگاه جورج واشینگتن طراحی شده، بر اهمیت سواد مالی کارکنان به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های حیاتی رفاه شغلی تأکید شد. این ارائه نشان داد که توانایی مدیریت مالی، نه‌تنها بهره‌وری فردی را افزایش می‌دهد، بلکه در کاهش استرس‌های شغلی و بهبود سلامت روان کارکنان نیز نقش دارد. شاخص‌هایی همچون نسبت صندوق اضطراری، نرخ پس‌انداز، و نسبت بدهی به دارایی، به‌عنوان ابزارهای سنجش سلامت مالی معرفی شدند و راهکارهایی عملی چون قانون ۵۰/۳۰/۲۰ و سرمایه‌گذاری متنوع برای بهبود وضعیت مالی کارکنان ارائه گردید. مدیران منابع انسانی می‌توانند با آموزش این مفاهیم، به توسعه پایدار سرمایه انسانی سازمان خود کمک کنند.

گذار از مدیریت اداری به مدیریت تجاری منابع انسانی

علی فرمانده  نیز در سخنرانی خود با عنوان «گذار از مدیریت اداری به مدیریت تجاری منابع انسانی»، بر اهمیت مدل اسکاندیا تأکید کرد؛ مدلی که در دهه ۹۰ میلادی توسط پرفسورلیف ادوینسون، شریک تجاری وی در شرکت اسکاندیای سوئد، ارائه شد و تمرکز آن بر سنجش و ارزش‌گذاری دارایی‌های نامشهود سازمان‌هاست.

وی منابع انسانی را بخشی کلیدی از استراتژی کسب‌وکار دانست و با اشاره به دو رویکرد متفاوت کشورها مانند چین و هند در مقابل عربستان و امارات، گفت: برخی کشورها با بخش‌بندی سازمانی و برخی دیگر با جذب سرمایه، در تلاش برای پاسخ به چالش‌هایی چون نوآوری، تغییرات جمعیتی نیروی کار و رشد اقتصاد گیگ هستند.

پنل تخصصی «چالش‌های نسل Z و برابری جنسیتی در حوزه منابع انسانی»

در پنل گفت‌وگو با حضور فعالان سرمایه انسانی، چالش و راه‌کارهای منابع انسانی (نسل جدید و تغییرات حضور زنان) در سازمانها را بررسی شد. سهیل دادخواه، فعال مشاغل وکسب کارهای اینده، احمد اثنی عشری،  فعال حوزه روابط کار،  محسن ریاضی، فعال حوزه تأمین اجتماعی، زهرا لبادی، مدیر اجرایی روزملی، مجتبی مالکی، عضو هیأت مدیره انجمن مدیریت کسب‌وکار ایران،  عباس غفاری، عضو هیأت مدیره انجمن منابع انسانی، در این پنل حضور داشتند.

در جریان هشتمین بزرگداشت روز ملی منابع انسانی، پنل تخصصی با محوریت «چالش‌های نسل Z و برابری جنسیتی در منابع انسانی» برگزار شد. در این نشست، اساتید و متخصصان حاضر به بررسی نرخ بالای ترک خدمت نسل Z در سال نخست اشتغال پرداختند؛ آماری که نشان می‌دهد حدود ۳۰ درصد از بیمه‌شدگان این نسل در سال اول سازمان را ترک می‌کنند.

سخنرانان ضمن تحلیل چالش‌های جذب و نگهداشت نسل جدید، بر لزوم بازنگری در سیاست‌های منابع انسانی تأکید کردند. در ادامه، موضوعاتی چون ظرفیت‌های اقتصاد گیگ برای پاسخ‌گویی به نیازهای این نسل، و نقش هوش مصنوعی در بهبود فرآیندهای منابع انسانی مورد توجه قرار گرفت.

همچنین، در بحث برابری جنسیتی به این نکته اشاره شد که بیش از ۶۰ درصد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را زنان تشکیل می‌دهند و ضرورت دارد سازمان‌ها تدابیری برای بهره‌گیری شایسته از این ظرفیت ارزشمند بیندیشند. در پایان پنل نیز جلسه پرسش و پاسخ با مشارکت حضار برگزار شد.