اختصاصی/تحول دیجیتال، کلید دستیابی به حفاظت اجتماعی فراگیر

این مقاله بررسی می‌کند که چگونه فناوری‌های دیجیتال، از جمله هوش مصنوعی (AI)، ارائه و فراگیری نظام‌های حفاظت اجتماعی را بهبود می‌بخشند، ضمن آنکه به مخاطرات، چالش‌های حاکمیتی و ملاحظات برابری مرتبط با آن‌ها نیز توجه دارد. این مقاله با بهره‌گیری از نمونه‌های جهانی از کشورهای برزیل، مولداوی، کره و غیره، درس‌هایی برای بهره‌برداری از نوآوری‌ها بدون به حاشیه راندن هیچ‌کس ارائه می‌دهد.

فناوری‌های دیجیتال به کاهش شکاف‌های پوشش‌دهی کمک کرده و افراد مناسب را در زمان مناسب با حمایت درست هدف قرار می‌دهند. تأثیر بالای فناوری‌های دیجیتال بر معیارهای عملکرد حفاظت اجتماعی فراگیر در طول پاندمی کووید-۱۹ آشکار شد. برای مثال، در برزیل، اپلیکیشن کمک اضطراری در سال ۲۰۲۰ تعداد بی‌سابقه ۵۷.۲ میلیون درخواست دریافت کرد (الفرس و جوگنرز-گرانت، ۲۰۲۳). تحلیل ۵۳ برنامه انتقال نقدی نشان داد که کشورهایی با سیستم‌های الکترونیکی به‌طور متوسط یک ماه زودتر از کشورهایی که به مکانیزم‌های دستی وابسته بودند، اولین پرداخت خود را انجام دادند (بیزلی و همکاران، ۲۰۲۱).

نوآوری در خدمات دیجیتال امکان پوشش کارگران در شرایط خاص را فراهم می‌کند. به‌عنوان مثال، سازمان بین‌المللی کار از دولت مولداوی حمایت کرد تا پرداخت حق بیمه تأمین اجتماعی کارگران فصلی کشاورزی (که عمدتاً زنان هستند) را دیجیتالی کند، که این امر به رسمی‌سازی آن‌ها و افزایش برابری جنسیتی در پوشش حفاظت اجتماعی کمک کرد.

کارگاه آموزشی با نمایندگان اتیوپی و سنگال (دی‌ماه ۱۴۰۳): نمایندگان اتیوپی و سنگال درباره پیاده‌سازی سیستم مدیریت اطلاعات منبع‌باز در صندوق تأمین اجتماعی نپال آموزش دیدند.

به گزارش پژواک کارفرما، تحول دیجیتال در حفاظت اجتماعی همچنین کارایی را افزایش داده و هزینه‌های اداری را کاهش می‌دهد، که امکان هدایت منابع به گسترش مزایا و پوشش جمعیت‌های محروم را فراهم می‌کند. اتوماسیون فرآیندهای رباتیک برای وظایف تکراری، ظرفیت مؤسسات حفاظت اجتماعی را برای پاسخ به حجم کاری بالا تقویت می‌کند. برای مثال، سرویس جبران خسارت و رفاه کارگران کره (COMWEL) با خودکارسازی ۱۴ فرآیند، به‌طور متوسط ۲۶ دقیقه در هر ادعا صرفه‌جویی کرد که معادل کاهش سالانه حجم کاری ۴۱ کارمند تمام‌وقت بود (ILO، ۲۰۲۴).

هوش مصنوعی در حال حاضر به‌طور فزاینده‌ای در ارائه خدمات و مدیریت حفاظت اجتماعی استفاده می‌شود. پردازش زبان طبیعی (NLP) به مؤسسات تأمین اجتماعی امکان می‌دهد تا از پرس‌وجوها، شکایات و سوابق تاریخی بینش‌های ارزشمندی استخراج کنند که به بهبود ارائه خدمات و اتوماسیون فرآیندها کمک می‌کند. به‌عنوان مثال، سرویس اشتغال استونی پروفایل مدعیان مزایای بیکاری را تحلیل کرده و آن‌ها را با فرصت‌های شغلی محلی تطبیق می‌دهد. عوامل هوش مصنوعی با یادگیری، فرآیندهای اتوماسیون را بهبود می‌بخشند، اطلاعات شکایات را از خطوط تماس جمع‌آوری و دسته‌بندی کرده و اقدامات اصلاحی را اولویت‌بندی می‌کنند. اگر این راه‌حل‌ها به‌خوبی طراحی و اجرا شوند، می‌توانند صرفه‌جویی در هزینه‌ها و افزایش دقت و ثبات در تصمیم‌گیری در شرایط حجم بالای داده را به همراه داشته باشند.

با وجود مزایای دیجیتالی‌سازی حفاظت اجتماعی، باید محدودیت‌ها، مخاطرات، هزینه‌ها و احتمال ایجاد نابرابری‌های جدید را نیز در نظر گرفت.

۱. موانع دسترسی: برخی کشورهای فقیر و بخش‌های بزرگی از جمعیت آن‌ها همچنان به دلیل دسترسی محدود، در دسترس نبودن یا هزینه‌بر بودن فناوری‌های دیجیتال با موانع مواجه‌اند. پوشش پایین اینترنت و شبکه‌های موبایل در بسیاری از مناطق همچنان وجود دارد.

۲. کیفیت و حفاظت داده‌ها: بسیاری از سازمان‌های تأمین اجتماعی ابتدا باید بر مدیریت داده‌های خود مسلط شوند. کیفیت داده و حفاظت از آن، پایه‌ای حیاتی برای موفقیت تحول دیجیتال است. تصمیم‌گیری مبتنی بر داده (چه از طریق قوانین یا هوش مصنوعی، تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها) و فرآیندهای اتوماسیون رباتیک به کیفیت داده‌های ساختاریافته و غیرساختاریافته وابسته‌اند.

سازمان بین‌المللی کار از صندوق ملی تأمین اجتماعی کنیا در بهبود کیفیت داده از طریق مدیریت و نظارت مؤثر بر داده‌ها حمایت کرده است.

۳. امنیت داده‌ها: با افزایش تولید، تبادل و مصرف داده‌های دیجیتال، داده‌های مؤسسات حفاظت اجتماعی باید از منظر امنیتی قابل اعتماد باشند. مؤسسات حفاظت اجتماعی، به‌ویژه نهادهای بیمه سلامت، به‌طور فزاینده‌ای با سوءاستفاده از داده‌های شخصی توسط فروشندگان شخص ثالث و سرقت داده‌ها، از جمله باج‌افزارها، تهدید می‌شوند. متأسفانه، مقررات و اصول مدرن حفاظت از داده‌ها همیشه در کشورهایی که دیجیتالی‌سازی پیشرفته‌ای در حفاظت اجتماعی دارند، وجود نداشته یا قابل اجرا نیستند.

۴. حقوق بشر و اصول: تأکید بر اولویت حقوق بشر و اصول در تحول دیجیتال و پذیرش فناوری ضروری است. سازمان بین‌المللی کار با همکاری سازمان‌های چندجانبه و دوجانبه، بر اهمیت استانداردهای بین‌المللی تأمین اجتماعی تأکید دارد تا دسترسی همگانی، کفایت، فراگیری، برابری جنسیتی، عدم تبعیض، شفافیت، عدالت، مشارکت، کیفیت مدیریت و خدمات، پاسخگویی، اثربخشی، جامعیت و پایداری در اولویت модернизация و بهبودهای فناوری قرار گیرند (ILO ۲۰۲۳، ILO، ISSA و OECD ۲۰۲۵).

مؤسسات حفاظت اجتماعی که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند، باید سرمایه‌گذاری‌های فناوری خود را با سیاست‌ها و استراتژی‌های ملی حفاظت اجتماعی و اصول حقوق بشر هم‌راستا کنند.

• گزینه‌های غیر دیجیتال، از جمله راهنمایی انسانی برای دسترسی به رابط‌های دیجیتال، باید همیشه در دسترس باشند تا افرادی که نمی‌توانند از گزینه‌های دیجیتال استفاده کنند، محروم نشوند.

• رابط‌های دیجیتال باید از فناوری‌های دسترسی (مانند زبان ساده، استفاده از صدا برای نابینایان و غیره) بهره ببرند.

• محتوای تولیدشده توسط هوش مصنوعی، مانند دستیارهای زبان طبیعی یا مواد راهنما برای دسترسی به حفاظت اجتماعی، باید با زبان‌ها، آداب و رسوم و ارزش‌های فرهنگی محلی سازگار شوند.

• مؤسسات حفاظت اجتماعی باید نمایندگی گروه‌های محروم دیجیتال را که معمولاً در مجموعه داده‌ها و آمارهایی که مدل‌های هوش مصنوعی را آموزش می‌دهند کمتر دیده می‌شوند، افزایش دهند و تکنیک‌هایی برای کاهش سوگیری به کار گیرند تا نتایج عادلانه‌ای برای همه ذی‌نفعان تضمین شود.

• پذیرش فناوری‌های دیجیتال باید به افزایش اعتماد و اطمینان به حفاظت اجتماعی کمک کند. این شامل استفاده مناسب از هوش مصنوعی در مراحل مختلف چرخه ارائه حفاظت اجتماعی، هدایت‌شده توسط ارزیابی ریسک، نیاز به نظارت انسانی و پاسخگویی برای بازبینی، اعتبارسنجی و تنظیم سیستم‌های تصمیم‌گیری نیمه‌یا تمام‌اتوماتیک، و تقویت مکانیزم‌های رسیدگی به شکایات است (لی-آرچر ۲۰۲۳، اولنبورگ ۲۰۲۰).

استانداردهای تأمین اجتماعی سازمان بین‌المللی کار بر ضرورت مشارکت نمایندگان کارگران، کارفرمایان و سایر ذی‌نفعان در تدوین سیاست‌ها و استراتژی‌های حفاظت اجتماعی، از جمله درباره استفاده از فناوری‌های دیجیتال، تأکید دارند. در نهایت، مؤسسات حفاظت اجتماعی باید ظرفیت بازبینی و رد راه‌حل‌های دیجیتالی را که نیازهای ذی‌نفعان را برآورده نمی‌کنند، داشته باشند، و ذی‌نفعان باید امکان درخواست جبران خسارت را در صورت عدم دسترسی به این راه‌حل‌ها داشته باشند.

سازمان بین‌المللی کار برای افزایش آگاهی درباره پتانسیل تحول دیجیتال، تبادل داده و فناوری‌های دیجیتال بنیادی جدید، از جمله هوش مصنوعی، با دیگر بازیگران بین‌المللی در چارچوب گروه همکاری بین‌سازمانی حفاظت اجتماعی (SPIAC) و ابتکار همگرایی دیجیتال (DCI) همکاری می‌کند. این همکاری‌ها به تولید شواهد برای استفاده تأثیرگذارتر، محترمانه‌تر و منطقی‌تر از فناوری‌های دیجیتال در حفاظت اجتماعی کمک خواهد کرد.

منبع نمونه: در نامیبیا، از طریق پیامک، دولت تقریباً ۸۰ درصد درخواست‌ها را در یک هفته دریافت کرد، در حالی که در پرو بیش از ۳ میلیون خانوار در بازه ثبت‌نام آنلاین دوهفته‌ای ثبت‌نام کردند (بارکا و هبار، ۲۰۲۰).

نویسندگان:

 *لوئیس فروتا: مدیر برنامه، نوآوری و تحول دیجیتال، سازمان بین‌المللی کار

 *کریستینا بهرنت: رئیس واحد سیاست اجتماعی، سازمان بین‌المللی کار

 *شهرزاد رضوی: مدیر دپارتمان حفاظت اجتماعی، سازمان بین‌المللی کار

  *رصدخانه ILO در زمینه هوش مصنوعی: مرکز دانش درباره ابعاد هوش مصنوعی و اقتصاد دیجیتال در دنیای کار