رکوردشکنی تقاضای نقدینگی بانکها؛ نرخ بهره بینبانکی در سقف تاریخی ماند
در حالیکه بانکها در هفتههای اخیر رکورد تازهای در میزان درخواست اعتبار از بانک مرکزی ثبت کردهاند، کاهش نرخ موافقت بانک مرکزی با این درخواستها موجب شده موجی از تقاضای نقدینگی به بازار بینبانکی منتقل شود. نتیجه این وضعیت، تثبیت نرخ بهره بینبانکی در سقف تاریخی ۲۴ درصد برای چهارمین هفته متوالی است.
بررسیها نشان میدهد که بازار پول در هفتههای اخیر با فشار بیسابقهای از سوی بانکها برای تأمین نقدینگی روبهرو بوده است. طبق آخرین گزارش عملیات بازار باز، میزان درخواست اعتبار بانکها برای نخستین بار از ۵۰۰ هزار میلیارد تومان عبور کرده و به ۵۱۶ هزار میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که میزان موافقت بانک مرکزی با این درخواستها روندی کاهشی داشته و از سطح صددرصدی دوران بحران اخیر، به ۴۴.۵ درصد تنزل یافته است.
کاهش موافقت بانک مرکزی با درخواستهای استقراضی بانکها، سبب شده آنها برای تأمین کسری منابع خود به بازار بینبانکی روی آورند؛ بازاری که نرخ بهره آن در محدوده ۲۳ تا ۲۴ درصد تعیین شده و اکنون برای چهارمین هفته پیاپی در سقف تاریخی خود باقی مانده است.
در نظام فعلی، بانکها سه مسیر اصلی برای تأمین منابع دارند:
- بازار باز با نرخ بهره ۲۳ درصد و سررسید یکهفتهای،
- بازار قاعدهمند (شبانه) با نرخ ۲۴ درصد و بازپرداخت ۲۴ تا ۴۸ ساعته،
- بازار بینبانکی که بانکها از یکدیگر استقراض میکنند و نرخ آن نیز تا سقف ۲۴ درصد مجاز است.

با توجه به محدودیت تزریق نقدینگی از سوی بانک مرکزی، تقاضای بالای نقدینگی به بازار بینبانکی منتقل شده و نرخها را در بالاترین سطح ممکن نگه داشته است. این شرایط نشاندهنده ادامه کمبود منابع در شبکه بانکی و سیاستهای انقباضی بانک مرکزی برای کنترل تورم است.
کارشناسان اقتصادی، یکی از دلایل اصلی پایداری نرخ بهره در سطح بالا را نااطمینانیهای اقتصادی و سیاسی ناشی از تحریمها و نوسانات خارجی میدانند که موجب تضعیف جریان سرمایه در بازار پول شده است.
به گفته تحلیلگران، در صورت تداوم این روند، بانکها برای تأمین منابع جاری خود بیش از گذشته به بازار بینبانکی وابسته خواهند شد و این امر میتواند فشار مضاعفی بر نرخ سود سپردهها و تسهیلات وارد کند.
*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما