بودجه غیرعملیاتی؛ موتور تورم ۵۰ درصدی اقتصاد ایران

کسری بودجه و تخصیص غیرعملیاتی منابع، یکی از اصلی‌ترین دلایل تورم‌های سرسام‌آور تا ۵۰ درصد در اقتصاد کشور است. احمد حاتمی یزد، کارشناس مسائل اقتصادی، با اشاره به چالش‌های لایحه بودجه و نحوه تصویب آن در مجلس، تأکید کرد که بسیاری از ردیف‌های بودجه‌ای تصویب شده، هرگز عملیاتی نمی‌شوند و فشار ناشی از آن بر طبقات محروم وارد می‌شود، در حالی که ثروتمندان از افزایش ارزش دارایی‌های خود بهره‌مند می‌شوند.

رویه غیرعملیاتی در بودجه

حاتمی یزد توضیح داد: «یکی از چالش‌های اصلی کسری بودجه به رفتار نمایندگان پس از دریافت لایحه بازمی‌گردد. اغلب تلاش می‌کنند ردیف‌های بودجه‌ای اضافی برای استان‌ها یا گروه‌های مورد علاقه خود تعریف کنند که بیشتر شبیه «رویاپردازی» است تا برنامه‌ریزی واقع‌بینانه.»

وی افزود: «بودجه کشور اغلب عملیاتی نیست، یعنی برنامه‌ای برای اجرا و هزینه‌کرد واقعی وجود ندارد. تخصیص منابع بیشتر به قدرت چانه‌زنی نمایندگان وابسته است؛ هرکس نفوذ بیشتری داشته باشد، سهم بیشتری از بودجه می‌گیرد و دیگران بی‌نصیب می‌مانند.»

نگاه بخشی به جای ملی

این کارشناس اقتصادی با تأکید بر ناکارآمدی نگاه بخشی در بودجه گفت: «نمایندگان عمدتاً با نگاه استانی یا بخشی به بودجه می‌نگرند، نه ملی. اگر دیدگاه ملی حاکم بود، می‌دانستند کشور توان تأمین مالی این حجم از هزینه‌ها را ندارد. برخی ردیف‌های بودجه‌ای به گروه‌هایی تخصیص می‌یابد که هیچ ثمری برای کشور ندارند و تنها منابع دریافت می‌کنند بدون اینکه پاسخگوی عملکرد خود باشند.»

کسری بودجه؛ عامل تورم

حاتمی یزد تصریح کرد: «کسری بودجه‌های هنگفت سال‌های اخیر، عامل اصلی تورم‌های ۳۰، ۴۰ و نزدیک به ۵۰ درصدی بوده است. تورم ناشی از کسری بودجه عملاً نوعی «مالیات از فقرا به نفع ثروتمندان» است؛ در شرایط تورمی، ثروتمندان با افزایش ارزش دارایی‌ها سود می‌برند، در حالی که طبقات محروم با افزایش اجاره‌بها و هزینه‌های زندگی فقیرتر می‌شوند.»

ضرورت اصلاح روند تصویب بودجه

او در پایان خاطرنشان کرد: «امیدوارم روزی فرا برسد که جلوی اختصاص ردیف‌های بودجه‌ای ناشی از آرزوها و رویاهای نمایندگان گرفته شود و شاهد تغییرات مثبت در مدیریت منابع کشور باشیم.»

*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما