فاصله طرح نهضت ملی مسکن از اهداف/ طرحی که از مأمن اقشار ضعیف به میدان بازی تورم تبدیل شد
چهار سال از آغاز طرح نهضت ملی مسکن میگذرد؛ طرحی که قرار بود خانهدار شدن اقشار کمدرآمد را تسهیل کند، اما اکنون با افزایش بیوقفه هزینهها، نبود زمانبندی مشخص و ابهام در قیمت نهایی واحدها، به منبع نگرانی و ناامیدی برای متقاضیان تبدیل شده است.

با گذشت چهار سال از اجرای طرح نهضت ملی مسکن، متقاضیان همچنان با چالشهایی جدی همچون پرداخت آوردههای سنگین، جانمایی نامناسب پروژهها و بیثباتی در زمان تحویل واحدها روبهرو هستند. در تازهترین اظهارات، شهرام ملکی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید اعلام کرده است: «قیمت مسکن ملی روزبهروز تغییر میکند و عدد ثابتی ندارد؛ هر قرارداد بسته به دوره تعدیل و زمان بهرهبرداری، قیمت نهایی متفاوتی خواهد داشت.»
این سخنان، آب سردی بر امید متقاضیانی بود که سالهاست با اعتماد به وعده "خانهدار شدن اقشار ضعیف" در این طرح ثبتنام کردهاند.
تضاد آشکار با هدف اولیه طرح
هدف اصلی نهضت ملی مسکن از ابتدا تأمین مسکن ارزان برای اقشار کمدرآمد بود؛ مشابه طرحهایی چون «مسکن مهر» یا «اقدام ملی». قرار بود دولت با واگذاری زمین رایگان و ارائه تسهیلات بلندمدت، هزینهها را کاهش دهد، اما در عمل، روند اجرای پروژهها بازتابی از تورم، افزایش هزینه ساخت و ناهماهنگی اقتصادی بوده است.
افزایش مداوم قیمتها، این طرح را از مسیر حمایتی خود خارج کرده و عملاً متقاضیان کمدرآمد را از چرخه خانهدار شدن حذف کرده است.
خطر افزایش آورده از رگ گردن نزدیکتر
با متغیر بودن مداوم قیمتها، پیشبینی مالی برای متقاضیان تقریباً ناممکن شده است. بسیاری از ثبتنامکنندگان نگرانند که در مراحل بعدی نتوانند آوردههای جدید را تأمین کنند و از طرح کنار گذاشته شوند. این وضعیت باعث شده برخی افراد متمکن با خرید امتیاز متقاضیان اولیه، جای آنان را بگیرند و عملاً طرحی که برای اقشار ضعیف طراحی شده بود، به نفع ثروتمندان تمام شود.
ابهام، بیاعتمادی و تجربههای تلخ تکراری
ابهام در قیمت نهایی و زمان تحویل واحدها، بیاعتمادی عمومی نسبت به طرح را افزایش داده است. بسیاری از مردم بیم آن دارند که سرنوشت نهضت ملی مسکن همانند پروژههای پرحاشیهای چون مسکن مهر تکرار شود؛ پروژههایی که با تأخیر، افزایش هزینه و کیفیت پایین همراه بودند.
طرحی که از هدف اصلیاش فاصله گرفته است
اظهارات جدید مسئولان وزارت راه و شهرسازی نشان میدهد که ماهیت حمایتی و «ارزانسازی» طرح نهضت ملی مسکن روزبهروز کمرنگتر میشود. به نظر میرسد این پروژه بیش از آنکه طرحی اجتماعی و حمایتی باشد، به پروژهای عمرانی و کاملاً متاثر از تورم تبدیل شده است — طرحی که هر روز از آرمان اولیه خود، یعنی «خانهدار کردن مردم بیخانه»، فاصله بیشتری میگیرد.
*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما