نهضت ملی مسکن؛ پیشرفت آماری یا وعدههای نیمهکاره؟
گزارش یکساله وزارت راه و شهرسازی از اجرای نهضت ملی مسکن نشان میدهد پیشرفت پروژهها بین ۱۵ تا ۵۳ درصد بوده، اما کارشناسان هشدار میدهند که این رشد عددی هنوز با دسترسی واقعی مردم به مسکن و کیفیت ساخت همخوانی ندارد و بسیاری از واحدها در انتظار تسهیلات و اتمام کارهای زیرساختی باقی ماندهاند.

بررسی آماری عملکرد یکساله وزارت راه و شهرسازی در اجرای نهضت ملی مسکن و طرحهای حمایتی روی اراضی ۹۹ ساله و میزان پیشرفت ساخت واحدها، تخصیص پروژهها به متقاضیان، پرداخت تسهیلات و شاخصهای کلیدی مرتبط در قالب اعداد و درصدها نشان می دهد:
۱. رشد روی کاغذ، پروژههای نیمهکاره در عمل
آمار وزارت راه و شهرسازی حاکی از پیشرفت ۱۵ تا ۵۳ درصدی پروژههاست، اما این اعداد بیشتر مربوط به مراحل ابتدایی و میانی ساخت است. درصد کمی از واحدها به مرحله اتمام کارهای پایانی رسیدهاند و مشخص نیست آیا این رشد با کیفیت و قابل سکونت است یا صرفا در قالب گزارشهای آماری ثبت شده است.
۲. تمرکز بر اراضی ۹۹ ساله؛ محدودیت در دسترسی به مسکن
اجرای طرح حمایتی روی اراضی ۹۹ ساله باعث شده بخش قابل توجهی از متقاضیان، به ویژه در مناطق شهری با تراکم بالای جمعیت، هنوز به واحد مناسب دسترسی نداشته باشند. این نوع سیاست، گرچه از نظر بودجه و زمین مقرون به صرفه است، اما ممکن است عدالت مکانی را نقض کند و نیاز واقعی مردم را پاسخ ندهد.
۳. تأخیر در پرداخت تسهیلات و مشکلات اجرایی
اگرچه وزارتخانه اعلام کرده بیش از ۲۵۲ همت تسهیلات پرداخت شده، اما هنوز بیش از ۷۵۷ هزار واحد در صف انتظار هستند. این تأخیر میتواند باعث ایجاد مشکلات مالی برای متقاضیان و کند شدن روند ساخت شود و سوالی جدی درباره ظرفیت اجرایی بانکها و نهادهای مرتبط مطرح میکند.
۴. افزایش سقف تسهیلات بدون تضمین دسترسی برابر
افزایش سقف وام ودیعه مسکن به ۲۰۰ همت و سقف فردی بالا، ممکن است برای مناطق مرفه و متوسط شهری مفید باشد، اما تضمینی برای اقشار کمدرآمد یا جوانان فاقد پشتوانه مالی نیست. این اقدام، اگرچه به ظاهر کمککننده است، میتواند شکاف طبقاتی در دسترسی به مسکن را بیشتر کند.
۵. آمارها، اما بدون تضمین کیفیت و نظارت واقعی
گزارشها روی پیشرفت کمی تمرکز دارند و کمتر به کیفیت ساخت، استحکام، ایمنی و زیرساختهای خدماتی توجه شده است. پیشرفت آماری بدون تضمین کیفیت، در نهایت ممکن است باعث ایجاد «مسکن ناقص» و ناامیدی متقاضیان شود.
جمعبندی:
نهضت ملی مسکن در یک سال اخیر توانسته رشد عددی قابل توجهی ثبت کند، اما این آمار هنوز پاسخگوی نیاز واقعی مردم نیست و بدون کنترل کیفیت، نظارت دقیق و تسریع در پرداخت تسهیلات، پروژهها ممکن است تبدیل به وعدههایی نیمهکاره شوند. عملکرد یکساله نشان میدهد که پیشرفت آماری با واقعیت اجتماعی و دسترسی واقعی به مسکن فاصله دارد و لازم است وزارت راه و شهرسازی اقدامات اصلاحی و شفافسازی بیشتری انجام دهد.
*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما