زعفران ایران در حصار قاچاق و خامفروشی؛ افغانستان سود بازار جهانی را میبرد
ایران با تولید سالانه بیش از ۴۰۰ تن زعفران، بزرگترین تولیدکننده جهان است، اما به دلیل قاچاق، سیاستهای ناکارآمد و خامفروشی، سهم واقعی از سود این محصول نصیب افغانستان و دیگر کشورها میشود.

ایران با تولید سالانه بیش از ۴۰۰ تن زعفران، بزرگترین تولیدکننده این محصول در جهان است، اما سهم واقعی از سود این «طلای سرخ» نصیب دیگر کشورها میشود. افغانستان با تولید حدود ۲۰ تن، سالانه بیش از ۶۰ تا ۷۰ تن زعفران صادر میکند؛ محصولی که بخش عمده آن از ایران قاچاق شده و پس از بستهبندی و عرضه با برند خارجی، به بازارهای پرمصرفی مانند آمریکا و عربستان میرسد.
در داخل کشور نیز خامفروشی، سیاستهای ارزی دستوپاگیر، تحریمها و نبود سازوکار حمایتی مؤثر، کشاورزان و صادرکنندگان رسمی را به حاشیه رانده و میدان را به قاچاقچیان و دلالان داده است.
فرشید منوچهری، دبیر شورای ملی زعفران، با انتقاد از بیتوجهی به استانداردهای بستهبندی گفت: بسیاری از فروشگاهها بدون مسئول فنی یا آزمایشگاه تخصصی، زعفران را فلهای خریداری کرده و با بستهبندیهای غیررسمی به بازار عرضه میکنند که این امر به تضعیف کیفیت و برند ملی منجر میشود. او تأکید کرد که برای عرضه محصول مرغوب، باید از واحدهای رسمی بستهبندی حمایت شود.
علی حسینی، عضو شورای ملی زعفران، نیز با اشاره به سابقه چند هزار ساله ایران در تولید این محصول، خامفروشی صادرکنندگان و سیاستهای نادرست دولتی را ریشه مشکلات دانست و افزود: صادرکنندگان رسمی به دلیل الزام به بازگشت ارز با نرخ نیمایی عقبنشینی میکنند و همین زمینه رشد قاچاقچیان را فراهم کرده است. به گفته او، در حالی که بیش از ۹۰ درصد زعفران دنیا در ایران تولید میشود و کیفیت آن بیرقیب است، نبود آموزش علمی، بیتوجهی به ارزش محصول و سلطه دلالان مانع از بهرهبرداری واقعی از این ظرفیت شده است.
حسینی خاطرنشان کرد: حجم تولید زعفران ایران تقریباً معادل مصرف جهانی است و حتی امکان دو برابر شدن آن وجود دارد، اما نبود سیاستگذاری درست و آموزش علمی باعث شده نیمی از این ظرفیت بالفعل شود.
*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما