آیا طرحهای وزارت نیرو توان مقابله با بحران آب را دارند؟
وزارت نیرو با اجرای برنامهای جامع، تکمیل طرحهای نیمهتمام و توسعه آبشیرینکنها در تلاش است ناترازی ۱۵ میلیارد مترمکعبی آب را جبران و پایداری منابع را تضمین کند.

برنامه وزارت نیرو با نگاه کلاننگر در پنج بخش طراحی شده است: تأمین و توزیع آب، مدیریت مصرف و تقاضا، حفاظت از منابع، مدیریت مخاطرات و ارتقای حکمرانی و فضای کسبوکار در بخش آب. ۴۹ اقدام مشخص در این برنامه پیشبینی شده که هر استان نیز بر اساس نیاز خود برش اجرایی دریافت کرده است. اصلاحات شامل بازنگری طرحهای آبی، استقرار سامانههای حسابداری آب، جمعآوری داده و ارتقای بهرهوری است تا ناترازی ۱۵ میلیارد مترمکعبی آب تا پایان برنامه هفتم جبران شود.
اولویتبندی پروژههای نیمهتمام
وزارت نیرو برای تکمیل ۵۶۷ طرح نیمهتمام کشور، شاخصهای اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی را در نظر گرفته است. نزدیک به نیمی از این پروژهها در اولویت تکمیل قرار گرفته و منابع مالی و اجرایی برای آنها اختصاص یافته است. هدف این است که پروژههای زودبازده و اثرگذار در کوتاهمدت بهرهبرداری شوند و فشار بر منابع آب کاهش یابد.
بهرهبرداری از ۱۱۷ پروژه آبی تا پایان سال
بر اساس برنامه اعلامشده، تا پایان سال جاری ۱۱۷ پروژه آبی در حوزههای آبرسانی، سدسازی، شبکههای آبیاری، تصفیه فاضلاب و نیروگاههای برقآبی وارد مدار بهرهبرداری خواهند شد. در هفته دولت امسال ۶۵ پروژه از این تعداد به بهرهبرداری رسیدهاند، اقدامی که میتواند تحرکی عملی برای کاهش کمآبی ایجاد کند.
دسترسی گسترده به آب شرب سالم
ایران در دسترسی به آب شرب شهری عملکردی بالاتر از میانگین جهانی دارد: ۹۹.۹ درصد جمعیت شهری و ۸۷ درصد جمعیت روستایی به آب شرب سالم دسترسی دارند. این آمار، هرچند موفقیتآمیز است، اما کارشناسان هشدار میدهند که بدون مدیریت منابع و کاهش فشار بر آب خام، استمرار این دستاوردها با تهدید مواجه خواهد شد.
توسعه آبشیرینکنها و بازچرخانی پساب
برای کاهش فشار بر منابع آب، وزارت نیرو توسعه آبشیرینکنها و استفاده از پساب تصفیهشده را در دستور کار دارد. ظرفیت ایجاد شده تاکنون بیش از ۵۵۱ هزار مترمکعب است و بزرگترین آبشیرینکنهای کشور در بندرعباس و سیستان و بلوچستان فعال شدهاند. همچنین بیش از ۳۲۰ میلیون مترمکعب پساب به صنایع واگذار شده و برنامهریزی برای اختصاص ۱۳۰ میلیون مترمکعب دیگر نیز در دستور کار است.
تصفیه فاضلاب و حفاظت از منابع زیرزمینی
۳۲۴ تصفیهخانه فاضلاب فعال در سراسر کشور خدمات فاضلاب ۳۶۵ شهر را پوشش میدهند. ۱۱ واحد جدید نیز به زودی وارد مدار میشوند. این اقدامات به حفظ منابع زیرزمینی، کاهش فشار بر آب خام و ارتقای بهداشت عمومی کمک میکند.
چالشها و پیشبینی آینده
تنشهای آبی در برخی استانها ناشی از خشکسالیهای مکرر و کاهش بارندگیهاست. کارشناسان معتقدند با اجرای دقیق پروژههای زیرساختی و بهبود بارشها، وضعیت منابع آب در سالهای آینده پایدارتر خواهد شد، اما استمرار برنامه نیازمند مدیریت دقیق، همکاری دستگاهها و اصلاح رفتار مصرف آب در جامعه است.
* بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما