چرا اینترنت ایران هنوز لاکپشتی است؟/ معمای بیپایان اپراتورها
پنج گزارش پیاپی از کیفیت پایین اینترنت در ایران، یک پرسش بزرگ را پررنگتر کرده است: چرا با وجود ضریب نفوذ بالای ۴G و ظرفیتهای زیرساختی، کاربران همچنان گرفتار سرعت پایین، اختلالهای مداوم و محدودیتهای آزاردهندهاند؟

تداوم کیفیت پایین اینترنت - پنجمین گزارش «کیفیت اینترنت در ایران» که از سوی انجمن تجارت الکترونیک تهران منتشر شده، بار دیگر وضعیت نامطلوب اینترنت در کشور را تأیید میکند. این گزارش سه مشکل اصلی اینترنت در ایران را سرعت پایین، اختلالهای مکرر و محدودیتها میداند؛ مسائلی که هم زندگی روزمره مردم را مختل کرده و هم به زیان جدی کسبوکارهای دیجیتال تمام شده است.
چرا سرعت اینترنت پایین است؟
اگرچه ضریب نفوذ خدمات نسلهای جدید مانند ۴G در شهرها و روستاها بالاست، اما سرعت واقعی اینترنت با ظرفیت فناوری فاصله چشمگیری دارد. پینگ بالا و کیفیت ناپایدار، علاوه بر ایجاد مشکل برای کاربران عادی، شرکتهای فعال در اقتصاد دیجیتال را نیز با ضرر مالی مواجه کرده است.
کارشناسان دلایل اصلی کندی اینترنت را چنین برمیشمارند:
- کمبود فیبرنوری و انتقال بار ترافیکی به شبکههای موبایل
- پهنای باند بینالملل ناکافی، بهویژه به دلیل استفاده اجباری از فیلترشکنها
- فرسودگی بخشی از زیرساختهای قدیمی کشور
چرا اپراتورها سرمایهگذاری نمیکنند؟
توسعه فیبرنوری، راهاندازی ۵G و نوسازی تجهیزات مخابراتی نیازمند سرمایهگذاری سنگین است؛ اما توان مالی اپراتورها طی سالهای اخیر کاهش یافته است.
گزارشهای مالی همراه اول بهعنوان تنها اپراتور بورسی نشان میدهد که با وجود رشد درآمد، سود خالص کاهش یافته و بخش عمده درآمد صرف نگهداری وضعیت موجود میشود. دلیل اصلی این موضوع ثبات بیش از یک دههای تعرفهها است که عملاً توان توسعه را از اپراتورها گرفته است.
بازار بسته و هزینههای دلاری
هزینه توسعه شبکه موبایل دلاری است؛ از خرید تجهیزات و قطعات گرفته تا پهنای باند بینالملل. در شرایطی که بازار ارتباطات ایران بسته است و سرمایهگذار خارجی حضور ندارد، اپراتورها امکان همگام شدن با نرخ تورم و تأمین مالی توسعه را ندارند. این وضعیت موجب شده که اینترنت باکیفیت (مانند سرویس فیبرنوری مخابرات یا اینترنت شرکتهایی مثل زیتل) تنها برای اقشار مرفه در دسترس باشد و عموم مردم همچنان به اینترنت موبایل وابسته بمانند.
راهحلهای پیشنهادی
برای جلوگیری از عقبماندگی بیشتر در حوزه اینترنت، کارشناسان بر ضرورت اصلاح سیاستها تأکید میکنند. برخی از راهکارهای پیشنهادی عبارتند از:
-تعدیل منطقی تعرفههای اینترنت
-کاهش نرخ مالیات اپراتورها توسط دولت
-رفع تحریمها و جذب سرمایهگذار خارجی
یک ضرورت نه یک انتخاب
اگر این مشکلات حل نشود، نتیجه آن افزایش نارضایتی کاربران، زیان بیشتر کسبوکارهای دیجیتال، تضعیف اپراتورها و در نهایت عقبماندگی کشور خواهد بود. به همین دلیل، حل چالشهای اینترنت نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت فوری است؛ ضرورتی برای جلوگیری از پیوستن «ناترازی اینترنت» به فهرست بلندبالای ناترازیهای دیگر در اقتصاد ایران.
*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما