توافق ایران و چین در بن‌بست بانکی/ آزمونی بزرگ برای وزارت اقتصاد
با گذشت پنج سال از امضای توافق ۲۵ ساله ایران و چین، همچنان مهم‌ترین رکن آن یعنی «تسهیل زیرساخت‌های مالی و بانکی» در مرحله طراحی باقی مانده است؛ نه بانکی مشترک تأسیس شده و نه پیمان پولی ریال–یوان به سرانجام رسیده است.
اگرچه توافق ایران و چین بر ایجاد بانک مشترک و پیمان پولی ریال–یوان تأکید داشت، اما این هدف همچنان محقق نشده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد چهار مانع اساسی بر سر راه وجود دارد:
- ریسک تحریم‌های ثانویه آمریکا و احتیاط پکن در ورود رسمی به بازار مالی ایران.
- تفاوت استانداردهای بانکی و نظارتی بین دو کشور.
- نبود سامانه پرداخت مشترک مشابه آنچه میان ایران و روسیه برقرار شد.
- حساسیت‌های سیاسی چین نسبت به روابط خود با واشنگتن.
پیمان پولی؛ حلقه گمشده تجارت تهران–پکن
با وجود حجم بالای روابط اقتصادی، بخش عمده تراکنش‌های مالی همچنان از مسیر ارزهای واسطه‌ای انجام می‌شود. کارشناسان می‌گویند چین تمایل ندارد استفاده گسترده از یوان را در کشورهایی با ریسک تحریمی بالا گسترش دهد.
تجربه روسیه؛ الگویی قابل توجه
تجربه ایران و روسیه نشان می‌دهد اراده سیاسی مشترک و زیرساخت فنی مستقل کلید موفقیت در همکاری‌های بانکی است. مسکو با راه‌اندازی SPFS و اتصال آن به شبکه ایران، امکان تسویه روبل–ریال را فراهم کرد؛ اقدامی که به دلیل هزینه سیاسی پایین‌تر برای روسیه، شدنی‌تر از مسیر چین بود.
حمیدرضا موسوی، کارشناس حوزه مالی، می‌گوید: تا زمانی که چین برای طراحی یک سازوکار ضدتحریمی مستقل تصمیم نگیرد، بانک مشترک روی کاغذ باقی خواهد ماند. این موضوع بیش از هر چیز به اراده سیاسی و تضمین امنیت تراکنش‌ها بستگی دارد.
توافق ایران و چین بدون حل گره بانکی، از مسیر پرهزینه و پرریسک فعلی خارج نخواهد شد. وزارت اقتصاد اکنون در نقطه‌ای حساس قرار دارد؛ جایی که باید با ابتکار و رایزنی‌های راهبردی، ستون فقرات این توافق بلندمدت را فعال کند.
*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما
انتهای پیام