گرانی لبنیات سفرهها را کوچک کرد/شیرهای فروشنرفته به کارخانهها برگشت
افزایش شدید قیمت لبنیات در هفتههای اخیر موجب کاهش مصرف خانوارها و افت تقاضا در بازار شده؛ بهطوریکه گزارشها از بازگشت محصولات لبنی فروشنرفته از فروشگاهها به واحدهای تولیدی حکایت دارد.
افزایش شتابان قیمت لبنیات در هفتههای اخیر، بسیاری از خانوارهای دارای درآمد ثابت را ناچار کرده مصرف این گروه کالایی را کاهش داده یا بهطور کامل از سبد غذایی خود حذف کنند؛ وضعیتی که نهتنها به افت تقاضا و بازگشت محصولات فروشنرفته به کارخانهها انجامیده، بلکه زنگ خطری جدی برای سلامت عمومی و آینده تولید لبنیات در کشور به صدا درآورده است.
افزایش بیسابقه قیمت شیر و فرآوردههای لبنی در هفتههای اخیر موجی از نارضایتی را میان مصرفکنندگان ایجاد کرده است. فشارهای اقتصادی، افزایش نرخ دلار، رشد هزینههای تولید و نوسان قیمت نهادههای دامی باعث شده بسیاری از خانوادهها خرید لبنیات را به حداقل برسانند؛ بهگونهای که بنا بر گزارشهای میدانی، بخشی از محصولات لبنی بهدلیل کاهش تقاضا از فروشگاهها به واحدهای تولیدی بازگردانده میشود.
آمارها نیز مؤید این روند نگرانکننده است. سرانه مصرف لبنیات در ایران از حدود ۱۳۰ کیلوگرم در سال ۱۳۸۹ به حدود ۵۵ کیلوگرم در سالهای اخیر کاهش یافته است؛ افتی نزدیک به ۵۸ درصد. این در حالی است که طبق اعلام وزارت بهداشت، مصرف لبنیات در ایران حدود ۹۰ کیلوگرم کمتر از میانگین جهانی است؛ شکافی که پیامدهای مستقیمی برای سلامت استخوانها و افزایش هزینههای درمانی در سالهای آینده خواهد داشت.
بررسی دادههای مرکز آمار نشان میدهد در آبانماه، تورم نقطهبهنقطه شیر، پنیر و تخممرغ به ۴۸.۶ درصد رسیده است؛ رقمی که بیانگر فشار مضاعف تورمی بر اقلام اساسی سفره خانوار است.
در همین راستا، محمد فربد، سخنگوی اتحادیه فرآوردههای لبنی، با اشاره به ناترازی شدید میان درآمد و هزینه خانوارها، تأکید کرد: افزایش قیمتها باعث کاهش مصرف لبنیات شده و این مسئله نهتنها تبعات اقتصادی، بلکه پیامدهای جدی برای سلامت جامعه بهدنبال دارد.
به گفته وی، افزایش ۵۲ درصدی قیمت شیر خام از ۲۳ هزار تومان به ۳۵ هزار تومان درب دامداری، عامل اصلی رشد قیمت لبنیات بوده است. فربد علت این افزایش را بالا رفتن قیمت علوفه، تخصیص نامنظم ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی برای واردات نهادههای دامی و ناچار شدن دامداران به خرید نهاده از بازار آزاد با قیمتهای بالا عنوان کرد.
وی همچنین به شیوع بیماری تب برفکی در برخی مناطق دامداری اشاره کرد و گفت: کاهش تولید شیر خام در کنار فشار هزینهها، وضعیت دامداران را پیچیدهتر کرده و افزایش قیمتها را اجتنابناپذیر ساخته است. به گفته فربد، با توجه به سهم ۶۰ درصدی شیر خام در قیمت تمامشده محصولات لبنی، افزایش قیمت آن منجر به رشد حدود ۳۰ درصدی قیمت محصولات نهایی میشود؛ هرچند کارخانهها برای جلوگیری از شوک قیمتی، این افزایش را بهصورت تدریجی اعمال کردهاند.
در پی کاهش مصرف داخلی، برخی واحدهای تولیدی برای جبران زیان به تولید و صادرات شیرخشک صنعتی روی آوردهاند؛ موضوعی که به افزایش صادرات این محصول انجامیده است. با این حال، به گفته سخنگوی انجمن لبنی ایران، اخیراً با افزایش تعرفه صادراتی، تمهیداتی برای محدود کردن صادرات شیرخشک اتخاذ شده که میتواند به توقف نسبی آن منجر شود.
در سوی دیگر زنجیره تولید، دامداران نیز با فشارهای فزاینده مواجهاند. صراف، مدیرعامل اتحادیه گاوداران صنعتی خراسان رضوی، با اشاره به افزایش شدید قیمت نهادهها گفت: قیمت کنجاله سویا به ۳۷ تا ۳۸ هزار تومان در هر کیلو رسیده، در حالی که نرخ مصوب آن حدود ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان است. وی تأکید کرد دسترسی محدود دامداران به نهاده با قیمت مصوب، عملاً بازار آزاد را به تنها گزینه تأمین خوراک دام تبدیل کرده است.
به گفته وی، بهای تمامشده تولید شیر خام در شرایط فعلی به حدود ۳۷ تا ۳۸ هزار تومان در هر کیلو رسیده، اما دامداران امکان قیمتگذاری بر مبنای هزینه واقعی تولید و سود متعارف را ندارند. صراف هشدار داد تداوم این وضعیت به افزایش کشتار دامهای مولد منجر شده و میتواند در سالهای آینده کشور را با بحران جدی در تأمین محصولات دامی مواجه کند.
این شرایط در حالی رقم خورده که مشاهدات میدانی از فروشگاهها نشان میدهد لبنیات که زمانی جزو اقلام ثابت سبد خانوار بود، اکنون به خریدی حداقلی یا حتی حذفشده تبدیل شده است؛ روندی که به باور کارشناسان، در صورت تداوم، تبعات جبرانناپذیری برای سلامت جامعه و امنیت غذایی کشور به همراه خواهد داشت.
*بازنویسی:تحریریه پژواک کارفرما
انتهای پیام