سهم غیرمنطقی دهک‌های بالا از مسکن حمایتی؛ ساخت ۲۴۵ هزار واحد برای پردرآمدها
آمار وزارت راه و شهرسازی نشان می‌دهد که بیش از ۳۰ درصد پروژه‌های مسکن ۹۹ساله به سه دهک بالای درآمدی اختصاص یافته؛ مسئله‌ای که اعتبار طرح‌های حمایتی دولت برای اقشار کم‌درآمد را با چالش جدی مواجه می‌کند.
در حالی‌که هدف از اجرای طرح‌های مسکن حمایتی نظیر «مسکن ۹۹ساله» کاهش شکاف طبقاتی و تأمین سرپناه برای اقشار کم‌درآمد بوده، آمارهای رسمی منتشر شده از سوی وزارت راه و شهرسازی نشان می‌دهد که جهت‌گیری این طرح‌ها به‌طور نگران‌کننده‌ای به سمت دهک‌های پردرآمد منحرف شده است.
بر اساس گزارش ها، تا پایان تیرماه ۱۴۰۴، بیش از ۲۴۴ هزار واحد مسکونی از مجموع پروژه‌های حمایتی در دست ساخت، به سه دهک بالای درآمدی (دهک‌های ۸، ۹ و ۱۰) تخصیص یافته است؛ رقمی معادل بیش از ۳۰ درصد کل طرح. این در حالی است که تنها ۳۸ هزار و ۶۵۰ واحد به دهک اول – یعنی فقیرترین قشر جامعه – اختصاص یافته و سهم دهک‌های دوم و سوم نیز نسبتاً محدود باقی مانده است.
این آمارها از یک ناهماهنگی جدی در فرآیند شناسایی و اولویت‌بندی متقاضیان حکایت دارد. به‌نظر می‌رسد سامانه‌های ارزیابی رفاه خانوار که باید پایه‌ی تخصیص این پروژه‌ها باشد، در عمل نتوانسته‌اند تصویر دقیقی از وضعیت اقتصادی متقاضیان ارائه دهند. یا شاید، برخی سیاست‌گذاران با تساهل یا ملاحظات خاص، پروژه‌ای با رویکرد عدالت‌محور را به سمت منافع طبقات برخوردار سوق داده‌اند.
با این روند، نه‌تنها فلسفه حمایت از دهک‌های پایین به حاشیه رفته، بلکه منابع عمومی نیز در مسیر نادرست مصرف می‌شوند. سوال اساسی اینجاست که آیا ساخت هزاران واحد مسکونی برای دهک‌هایی که اصولاً توان خرید مسکن در بازار آزاد را دارند، مصداق هدررفت منابع حمایتی نیست؟
در حالی‌که بحران مسکن برای طبقات پایین جامعه هر روز جدی‌تر می‌شود و مستأجران درگیر تورم افسارگسیخته هستند، ساخت مسکن حمایتی برای خانوارهای برخوردار، نه تنها عدالت اجتماعی را نقض می‌کند، بلکه کارآمدی نهادهای متولی را نیز زیر سؤال می‌برد.
اصلاح رویه‌های شناسایی متقاضیان، بازنگری در ضوابط واگذاری و شفاف‌سازی کامل فرایند تخصیص می‌تواند گامی ضروری برای جلوگیری از انحراف سیاست‌های حمایتی باشد. در غیر این صورت، اعتماد عمومی به چنین طرح‌هایی به‌شدت آسیب خواهد دید.
*بازنویسی : تحریریه پژواک کارفرما
انتهای پیام