غرب کارون؛ رقابت نابرابر ایران و عراق و فرصت‌های رو به پایان نفتی
تولید نفت ایران در میادین مشترک غرب کارون به نصف میزان برداشت عراق رسیده و کارشناسان هشدار می‌دهند که هر روز تأخیر در توسعه این میادین، معادل میلیاردها دلار سرمایه ازدست‌رفته و کاهش سهم ایران از منابع نفتی است.
خوشه غرب کارون شامل میادین آزادگان شمالی و جنوبی، یادآوران، یاران شمالی و جنوبی است و حدود یک‌سوم کل ذخایر نفت درجای کشور را در خود جای داده است. این میادین روی مرز ایران و عراق واقع شده‌اند و برداشت نفت از طرف عراقی عملاً امکان برداشت آتی همان حجم برای ایران را کاهش می‌دهد.
طبق داده‌های شرکت ملی نفت ایران در سال ۱۴۰۴:
ایران: حدود ۴۲۰ هزار بشکه در روز
عراق: بیش از ۹۵۰ هزار بشکه در روز
این فاصله حدود ۵۳۰ هزار بشکه در روز و سالانه بیش از ۱۹۳ میلیون بشکه اختلاف برداشت ایجاد می‌کند که با قیمت متوسط ۸۰ دلار، معادل ۱۵.۴ میلیارد دلار درآمد از دست رفته است.
دلایل برتری عراق
بهره‌گیری از شرکت‌های بزرگ بین‌المللی مانند CNPC، پتروناس، توتال و BP
حفاری‌های افقی ۵ تا ۷ کیلومتری برای دسترسی به لایه‌های پرفشار
نصب واحدهای فرآورش پیشرفته و انتقال سریع نفت به خطوط صادراتی
اجرای برنامه‌های تزریق آب و گاز از روز اول تولید برای حفظ فشار مخزن
کارشناس ارشد توسعه میادین، عماد رفیعی، می‌گوید: «ذخایر مشترک مسابقه سرعت و کیفیت هستند و هر تأخیر، بخش مهمی از سهم ایران را از بین می‌برد.»
چالش‌های توسعه میادین
تحریم‌ها و محدودیت سرمایه‌گذاری خارجی: لغو یا تعلیق قراردادهای همکاری با شرکت‌های بین‌المللی از سال ۱۳۹۷
کمبود فناوری‌های EOR/IOR: فناوری‌های پیشرفته ازدیاد و بهبود برداشت برای مدیریت فشار مخزن محدود است
ضعف زیرساخت‌های فرآورش و انتقال: کمبود ظرفیت واحدهای فرآورش و خطوط لوله مانع بهره‌برداری کامل می‌شود
بی‌ثباتی مدل‌های قراردادی: تغییر مکرر قراردادها، بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران را افزایش داده است
راهبردهای پیشنهادی
شتاب در حفاری افقی و چندشاخه‌ای: افزایش برداشت تا ۳۰٪
تزریق گسترده آب یا گاز از فاز اولیه تولید: حفظ فشار مخزن و جلوگیری از افت تولید
ایجاد کنسرسیوم‌های داخلی توانمند: جبران خلأ ناشی از عدم حضور شرکت‌های خارجی
تثبیت چارچوب قراردادی: ثبات ۱۰ تا ۱۵ ساله مدل قراردادهای نفتی
دیپلماسی انرژی با عراق: مذاکره جهت تعیین سقف برداشت متوازن یا توسعه مشترک
رفیعی تأکید می‌کند که در صورت ادامه شرایط فعلی، تا سال ۱۴۱۰ حدود ۱۰ میلیارد بشکه از مخازن مشترک غرب کارون به نفع عراق برداشت خواهد شد.
اهمیت توسعه میادین برای صنعت پتروشیمی
سعید نوری کرم، کارشناس انرژی، با اشاره به وابستگی صنعت پتروشیمی به خوراک گازی گفت:
۷۳٪ خوراک مصرفی از منابع گازی تأمین می‌شود
محدودیت در تأمین خوراک در سال ۱۴۰۲، منجر به تحقق نیافتن بخش قابل توجهی از ظرفیت تولید شده است
این محدودیت، سالانه ۳ تا ۵ میلیارد دلار درآمد ارزی کشور را کاهش می‌دهد
وی افزود که توسعه میادین مشترک، علاوه بر افزایش تولید نفت و گاز، تأمین پایدار خوراک واحدهای پتروشیمی، کسب درآمدهای ارزی پایدار و ارتقای امنیت انرژی کشور را تضمین می‌کند.
اولویت‌های راهبردی
نوری کرم تأکید کرد: توسعه میادین مشترک نفت و گاز از جمله آزادگان، یادآوران، یاران، آذر، چنگوله و فروزان باید در صدر سیاست‌های انرژی قرار گیرد
بهره‌برداری به موقع از این میادین، صیانت از منابع ملی و جلوگیری از انتقال یک‌طرفه ثروت به کشورهای دیگر را ممکن می‌کند
اقدامات تکمیلی شامل بهینه‌سازی زنجیره تأمین، افزایش بازیافت NGL، توسعه ظرفیت پالایش و استفاده از سوخت‌های ترکیبی ضروری است
*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما
انتهای پیام