هدیه ۴۸ میلیونی دولت در برابر هزینه ۲۸۸ میلیونی نوزاد؛ مشوق تولد یا وعده‌ای ناکافی؟
هدیه ۴۸ میلیون تومانی دولت به مادران برای تولد فرزند، در برابر هزینه ۱۹۲ تا ۲۸۸ میلیون تومانی نگهداری نوزاد طی دو سال نخست، سهمی اندک دارد. کارشناسان می‌گویند این سیاست نه‌تنها مشوق مؤثری برای فرزندآوری نیست، بلکه می‌تواند بار مالی تازه‌ای بر بودجه و اقتصاد کشور تحمیل کند.
گزارشها نشان می دهد دولت اعلام کرده است که از سال ۱۴۰۵ به مادران برای تولد فرزند، هدیه‌ای معادل ۴۸ میلیون تومان پرداخت خواهد کرد. این مبلغ به صورت ماهانه دو میلیون تومان برای نوزادانی که از سال آینده متولد می‌شوند در نظر گرفته شده و هدف آن تشویق خانواده‌ها به فرزندآوری در چارچوب قانون «جوانی جمعیت» است.
اما بررسی‌ها نشان می‌دهد این وعده نقدی فاصله زیادی با واقعیت هزینه‌های نگهداری کودک دارد و عملاً نمی‌تواند انگیزه‌ای جدی برای تولد فرزند باشد.
هزینه واقعی نگهداری نوزاد
بر اساس قیمت‌های سال جاری، هزینه ماهانه نگهداری یک نوزاد بین ۸ تا ۱۲ میلیون تومان برآورد شده است. به این ترتیب، طی دو سال اول زندگی کودک، خانواده‌ها باید بین ۱۹۲ تا ۲۸۸ میلیون تومان هزینه کنند.
در مقایسه با این رقم، هدیه ۴۸ میلیونی دولت تنها ۱۶.۷ تا ۲۵ درصد این هزینه‌ها را پوشش می‌دهد؛ سهمی بسیار ناچیز که عملاً توان جبران فشار اقتصادی خانواده‌ها را ندارد.
تجربه تکراری یارانه‌های نقدی
کارشناسان یادآور می‌شوند که تجربه پرداخت یارانه‌های نقدی در گذشته نشان داد این سیاست در بلندمدت با مشکلات جدی تأمین منابع مواجه شده و حتی منجر به حذف بخشی از خانوارها از لیست یارانه‌بگیران شد.
اکنون نیز منابع مالی طرح هدیه تولد، صرفاً «بودجه عمومی» و بخشی از «درآمدهای نفتی و مالیاتی» عنوان شده است؛ در حالی که کشور با کسری مزمن بودجه مواجه است و احتمال دارد این پرداخت‌ها یا از طریق استقراض و چاپ پول تأمین شود یا با کاهش اعتبارات سایر بخش‌ها.
ناکامی در تأمین نیازهای واقعی خانواده‌ها
از سوی دیگر، مشکلات اخیر در تأمین شیر خشک نوزادان نمونه‌ای روشن از چالش‌های زیرساختی در حمایت از خانواده‌هاست. در ماه‌های گذشته کمبود و گرانی شیر خشک باعث شد قیمت برخی انواع درمانی آن در بازار آزاد به بیش از ۴ میلیون تومان برسد و حتی عرضه آن تنها با کارت ملی ممکن شد.
این مسائل نشان می‌دهد که بدون رفع مشکلات اساسی در حوزه تأمین کالاهای ضروری کودک، وعده نقدی دولت نمی‌تواند تأثیر معناداری در تصمیم خانواده‌ها برای فرزندآوری داشته باشد.
نظر کارشناسان: نیاز به بسته جامع حمایتی
فریبرز مرادی، کارشناس اقتصادی می‌گوید: «پرداخت‌های نقدی شاید در کوتاه‌مدت بخشی از فشار مالی خانواده‌های کم‌درآمد را کاهش دهد، اما در بلندمدت مشکلات متعددی ایجاد می‌کند و نمی‌تواند مشوقی جدی برای فرزندآوری باشد.»
او تاکید می‌کند: «در صورتی که منبع این بودجه از طریق چاپ پول تأمین شود، تورم بیشتری به بار خواهد آمد. ضمن اینکه مبلغ اعلام‌شده در برابر هزینه‌های واقعی کودک بسیار ناچیز است.»
به گفته این کارشناس، سیاست‌های جمعیتی تنها زمانی موفق خواهد بود که همراه با بسته‌ای جامع از حمایت‌های غیرنقدی همچون بیمه نوزاد، پوشک و شیر خشک یارانه‌ای، خدمات درمانی و آموزشی رایگان و امنیت شغلی والدین اجرا شود.
نتیجه‌گیری
هدیه ۴۸ میلیونی دولت به مادران، هرچند نشانه‌ای از تلاش برای حمایت از خانواده‌هاست، اما به دلیل شکاف بزرگ میان هزینه‌های واقعی نگهداری کودک و مبلغ پرداختی، نمی‌تواند نقشی جدی در تشویق به فرزندآوری ایفا کند. کارشناسان معتقدند سیاست‌های جمعیتی تنها با پول نقد به نتیجه نمی‌رسند و نیازمند رویکردی جامع و پایدار هستند.
*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما
انتهای پیام