بیتوجهی سیاستگذاران به نیازهای نسل Z؛ مهارتها با بازار کار همخوان نیست
دبیرکل خانه تعاونگران ایران هشدار داد که عدم انطباق نظام آموزشی و مهارتی کشور با نیازهای واقعی بازار، باعث رشد بیکاری پنهان، فرسودگی ذهنی جوانان و گسترش مشاغل غیررسمی شده است. او تأکید کرد که نسل جدید به دنبال معنا، خلاقیت و آزادی در کار است، اما ساختار سنتی بازار کار پاسخگوی این خواستهها نیست.

بازار کار ایران در حال تجربه تحولی عمیق است، اما ساختارهای سنتی هنوز با واقعیتهای نسل جدید هماهنگ نشدهاند. علیحسین شهریور، دبیرکل خانه تعاونگران ایران، در گفتوگویی درباره چالشهای اشتغال جوانان گفت: «نسل Z با ارزشها، مهارتها و انتظارات متفاوتی وارد بازار کار شده، اما نظام آموزشی و استخدامی کشور همچنان در قالبهای قدیمی عمل میکند.»
او افزود: یکی از مشکلات اصلی بازار کار، عدم انطباق مهارتها با نیاز واقعی اقتصاد است. به گفته شهریور، نظام آموزشی همچنان مدرکمحور است و به مهارتهای عملی، فنی و ارتباطی توجهی ندارد؛ در نتیجه بسیاری از فارغالتحصیلان، آماده ورود به محیط واقعی کار نیستند.
شهریور تأکید کرد که «نسل جدید دیگر به دنبال شغل صرفاً اداری نیست، بلکه خواهان معنا، خلاقیت و انعطاف در کار است». با این حال، بخش بزرگی از سازمانها هنوز با نگاه سنتی اداره میشوند و فضایی برای رشد، یادگیری و نوآوری وجود ندارد. همین شکاف میان انتظارات جوانان و ساختارهای فرسوده، به افزایش بیکاری و اشتغال ناپایدار منجر شده است.
او بیکاری پنهان را یکی از بحرانهای جدی کشور دانست و گفت: بسیاری از جوانان در مشاغلی فعالیت دارند که نه با تخصصشان سازگار است و نه درآمد کافی دارد. به گفته او، «در ظاهر شاغلاند، اما عملاً بهرهوری و رضایت شغلی ندارند» و این وضعیت موجب ناامیدی و فرسودگی ذهنی میان جوانان شده است.
شهریور در ادامه به رشد مشاغل غیررسمی و دیجیتال اشاره کرد و گفت: «بسیاری از جوانان به سمت تولید محتوا، طراحی، بازاریابی دیجیتال و فروش اینترنتی رفتهاند، چون این مشاغل آزادی و انعطاف بیشتری دارند.» اما او هشدار داد که این حوزهها هنوز از حمایت بیمهای و قانونی لازم برخوردار نیستند و اگر دولت آنها را به رسمیت نشناسد، فرصت بزرگی برای اشتغال نوآور از دست خواهد رفت.
به باور شهریور، اقتصاد دیجیتال میتواند موتور محرک اشتغال آینده باشد؛ به شرط آنکه زیرساختهای ارتباطی تقویت و قوانین حمایتی بازنگری شوند. او تأکید کرد: «به جای کنترل نسل Z، باید مسیر رشد و خلاقیتش را هموار کنیم.»
این فعال حوزه تعاون سه راهکار برای عبور از بحران بیکاری جوانان ارائه کرد:
۱. بازنگری در نظام آموزشی با محوریت مهارتآموزی و تجربهمحوری،
۲. گسترش آموزشهای کوتاهمدت با مشارکت بخش خصوصی و تعاونیها،
۳. حمایت از کارآفرینی و تعاونیهای نوآور.
شهریور در پایان گفت: «آینده بازار کار به سمت مهارت، نوآوری و اقتصاد دیجیتال پیش میرود. اگر میخواهیم از ظرفیت نسل جوان استفاده کنیم، باید ساختار سنتی اشتغال را بازتعریف کنیم؛ اشتغال پایدار زمانی محقق میشود که مهارت و خلاقیت به اندازه مدرک تحصیلی ارزشمند شود.»
*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما