بحران جدید اشتغال در ایران؛ کمبود نیروی ماهر در کنار سیل فارغ‌التحصیلان
سازمان فنی‌وحرفه‌ای هشدار داد که ۸۰ درصد فرصت‌های شغلی کشور به مهارت نیاز دارند، نه مدرک دانشگاهی؛ شکافی که با دامن‌زدن به بیکاری تحصیل‌کرده‌ها و کمبود نیروی متخصص، اقتصاد را تهدید می‌کند.
سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور با اعلام یک آمار تکان‌دهنده، نسبت به تشدید شکاف میان نظام آموزشی و نیازهای واقعی بازار کار هشدار داد. بر اساس اعلام این سازمان، بیش از ۸۰ درصد فرصت‌های شغلی موجود در ایران، به مهارت‌های فنی و عملی نیاز دارند؛ مهارت‌هایی که در دانشگاه‌ها عمدتاً آموزش داده نمی‌شود و همین عدم تناسب، به «ناترازی مزمن» در اشتغال منجر شده است.
با وجود سرمایه‌گذاری گسترده بر توسعه آموزش عالی در دهه‌های گذشته، بازار کار کشور همچنان درگیر یک تناقض جدی است:از یک‌سو انبوه جوانان تحصیل‌کرده بیکار و از سوی دیگر کارفرمایانی که برای یافتن نیروی ماهر دست‌به‌گریبان هستند. این شکاف ساختاری، پیامد مستقیم تمرکز افراطی بر مدرک‌گرایی و بی‌توجهی به آموزش‌های مهارت‌محور است.
غلامحسین محمدی، رئیس سازمان فنی و حرفه‌ای کشور، با تشریح ابعاد این چالش گفت: «بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۸۰ درصد بازار کار ایران نیازمند نیروی حرفه‌آموز است. بسیاری از مشاغل موجود، بیش از دانش تئوریک، به مهارت عملی و توانایی کار در محیط واقعی نیاز دارند. بنابراین مدل توسعه آموزش در کشور باید بازنگری شود.»
او با اشاره به ریشه‌های این ناترازی افزود: «بسیاری از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، در حالی وارد بازار کار می‌شوند که فاقد مهارت‌های کاربردی هستند. این مسئله از یک‌سو جوانان را بیکار نگه می‌دارد و از سوی دیگر، تولید و خدمات را از نیروی کار متخصص محروم می‌کند.»
بحران «مدرک بدون مهارت»
رئیس سازمان فنی‌وحرفه‌ای تأکید کرد که محتوای بسیاری از رشته‌های دانشگاهی با نیازهای واقعی کارفرمایان فاصله دارد. در نتیجه، واحدهای صنعتی و خدماتی ناچارند برای مهارت‌آموزی نیروی تازه‌وارد، هزینه و زمان زیادی صرف کنند؛ مسیری که به افت بهره‌وری و کند شدن رشد اقتصادی منجر می‌شود.
ضرورت تغییر پارادایم آموزشی
کارشناسان حوزه کار نیز معتقدند تا زمانی که ارزش اجتماعی و اقتصادی مهارت‌آموزی در کشور تقویت نشود، این ناترازی ادامه خواهد داشت. آن‌ها راهکار اصلی را گسترش همکاری مراکز فنی‌وحرفه‌ای با بخش خصوصی، تعریف نظام استاندارد برای مهارت‌سنجی، و ترویج فرهنگ مهارت‌آموزی در کنار تحصیلات دانشگاهی می‌دانند.
اگر این تغییرات اعمال شود، می‌توان فاصله ۸۰ درصدی میان نیاز بازار کار و مهارت نیروی انسانی را کاهش داد و از هدررفتن ظرفیت عظیم سرمایه انسانی کشور جلوگیری کرد.
*بازنویسی:تحریریه پژواک کارفرما
انتهای پیام