وقتی نسل Z معادلات اقتصاد سنتی را برهم میزند
نسل Z، نخستین نسل تمامدیجیتال، با مهارتهای فناورانه و روحیه کارآفرینی خود، در حال تغییر چهره بازار کار و آینده اقتصاد ایران است.
نسل Z، متولدین حدود سالهای ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۰، نخستین نسلی است که از کودکی در بستر فناوری دیجیتال رشد کرده است. تلفنهای هوشمند، شبکههای اجتماعی و اینترنت پرسرعت، نهتنها ابزار ارتباطی آنها بلکه بخشی از هویت و شیوه زیستشان را شکل داده است.
این نسل برخلاف نسلهای پیشین، دنیای بدون اینترنت را تجربه نکرده و با مهارتهای دیجیتال بالا، به عنوان نسل نوآور و تغییرساز شناخته میشود. دکتر ابوذر شهپری، رئیس انجمن شرکتهای دانشبنیان، در یادداشتی تحلیلی نسل Z را یکی از عوامل تعیینکننده در آینده اقتصاد و بازار کار ایران معرفی میکند. به گفته او، این نسل نهتنها مصرفکننده آینده بلکه خالق فرصتهای تازه اقتصادی و کارآفرینی است.
ریشهها و زمینههای شکلگیری
تحولات سریع اجتماعی و فناوری، نسل Z را در جهانی چندفرهنگی و متصل پرورش داده است. تجربه بحرانهای اقتصادی خانوادهها، موجب شده تا امنیت مالی و ثبات شغلی برای این نسل ارزش ویژهای داشته باشد. آنها همزمان واقعگرا و نوآورند؛ خواهان آزادی عمل، استقلال و شفافیت در تعاملات کاری.
ویژگیهای رفتاری و شغلی
نسل Z دنیای آنلاین و آفلاین را از هم جدا نمیبیند. شبکههای اجتماعی ابزار ارتباط و یادگیری آنهاست و کار دیجیتال را بر محیطهای خشک و سنتی ترجیح میدهند.این نسل در محیط کار به انعطاف، رشد فردی، یادگیری مداوم و مسئولیت اجتماعی کارفرما اهمیت میدهد. همچنین تمایل به پروژههای شخصی و کارآفرینی از ویژگیهای شاخص آنهاست.
نقش نسل Z در بازار کار و اقتصاد دیجیتال
حضور این نسل در بازار کار، شرکتها را ناگزیر به بازنگری در شیوه مدیریت منابع انسانی کرده است. محیطهای کاری بسته و سلسلهمراتبی برای آنها جذاب نیست. آنها ترجیح میدهند در تیمهای مشارکتی، دورکاری یا ساختارهای فریلنسری فعالیت کنند.در عرصه اقتصاد دیجیتال نیز، نسل Z به واسطه تسلط بر ابزارهای فناوری، موتور محرک استارتاپها، بازار محتوا و تجارت آنلاین محسوب میشود.
ارزشها و نگرش اقتصادی
شفافیت، صداقت، معنا در کار و اثرگذاری اجتماعی از ارزشهای کلیدی نسل Z است. آنها صرفاً به دنبال درآمد نیستند، بلکه به دنبال شغلی با هویت و ارزش افزوده اجتماعیاند. در ایران، با وجود چالشهایی مانند تورم، تحریم و نبود فرصتهای برابر، این نسل مسیر خود را با خلاقیت، یادگیری مستقل و فعالیت آنلاین پیش میبرد.
جمعبندی
نسل Z دیگر فقط نسل آینده نیست؛ آنها اکنون وارد بازار کار شدهاند و خواستههایشان در حال تغییر معادلات سنتی استخدام، تبلیغات و مدیریت است. درک عمیق این نسل برای کارفرمایان و مدیران، نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی استراتژیک برای بقا و رشد در اقتصاد جدید به شمار میرود.
*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما