بحران مشروعیت‌بخشی به تشکل‌های صنفی/نقدی به عملکرد معاونت روابط کار

به مناسبت ۲۲ مرداد، روز ملی تشکل‌ها، جوانی، فعال کارفرمایی، در یادداشتی صریح عملکرد حوزه معاونت روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی را نقد کرده است. او با استناد به مقاوله‌نامه‌های سازمان جهانی کار یادآور می‌شود که تشکل‌های صنفی ثبت‌شده در وزارت کار، به دلیل استقلال تشکیلاتی و عدم دخالت دولت، تنها نهادهای رسمی و به رسمیت‌شناخته‌شده ایران در سازمان جهانی کار و سازمان بین‌المللی کارفرمایان هستند؛ اما این استقلال، امروز به‌شدت زیر سؤال رفته است.

به گفته وی، روند فعلی وزارت کار به‌ویژه در معاونت روابط کار، به جای تقویت کیفیت و اثرگذاری تشکل‌ها، به تکثرگرایی و رشد بی‌رویه انجمن‌ها و کانون‌ها منجر شده است؛ آن هم به بهانه ثبت در حوزه‌های جغرافیایی کوچک‌تر یا فعالیت‌های تخصصی، بدون در نظر گرفتن ظرفیت واقعی کشور. نتیجه این رویکرد، شکل‌گیری بیش از سه‌هزار تشکل کارفرمایی — گاه موازی و با تداخل حوزه جغرافیایی و موضوعی — است که برخی از آن‌ها عملاً به اخذ اعتبارنامه و شماره ثبت بسنده کرده‌اند.

جوانی تأکید می‌کند که مداخلات کارشناسان و مدیران ادارات کار، برخی معاونان وزارتخانه و حتی نمایندگان مجلس، بسیاری از تشکل‌ها را در سطوح محلی تا ملی، به حاشیه رانده یا دچار انشقاق کرده است. در نتیجه، فعالیت صنفی به‌جای پرداختن به مسائل تخصصی و صنفی، به رقابت‌های ناسالم و تخریبی تبدیل شده است.

به باور او، نظارت، تطبیق و ثبت تشکل‌ها طبق ماده ۱۴ آیین‌نامه، اکنون به ابزاری برای دخالت، ابطال یا انحلال تبدیل شده است. این در حالی است که تغییرات مدیریتی معاونت روابط کار در سال گذشته امیدی به اصلاح نگرش‌ها ایجاد کرده بود، اما عملکرد عملی این معاونت، بسیاری از تشکل‌ها را دلسرد کرده است.

وی هشدار می‌دهد که افزایش اعتراضات و نارضایتی‌های گسترده میان تشکل‌های کارفرمایی، کارگری و بازنشستگی در ماه‌های اخیر، خطر تضعیف جایگاه تشکل‌های ایرانی در نهادهای بین‌المللی، به‌ویژه سازمان جهانی کار را به‌همراه دارد.

جوانی در پایان ابراز امیدواری می‌کند که معاون محترم روابط کار با استفاده از فرصت روز ملی تشکل‌ها، در مسیر اصلاح روندهای موجود گام بردارد تا فاصله ایجادشده میان شرکای اجتماعی و این معاونت ترمیم شود.