چالش‌های فرهنگی و ضرورت حرکت به‌سوی امنیت هوشمند عمومی در ایران

روند توسعه جهانی چنان شتاب گرفته که هر ثانیه آن در ساختار امنیتی کشورها اثر می‌گذارد. امروزه هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و سامانه‌های هوشمند، آینده امنیت را شکل داده‌اند؛ در مقابل، بزهکاران نیز هم‌پای این فناوری‌ها رشد کرده‌اند و شیوه‌های پیشرفته‌تری برای ارتکاب جرم به کار می‌گیرند. به همین دلیل، تصور مقابله با مجرمان حرفه‌ای با ابزارهای سنتی، بیش از آنکه جدی باشد، نوعی ساده‌انگاری محسوب می‌شود.

در سال‌های اخیر پلیس کشور تلاش کرده است با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، ساختار امنیت عمومی را تقویت کند. در این میان، سامانه سپتام به عنوان یک زیرساخت رسمی برای پایش تصویری اماکن عمومی، گامی مهم در مسیر استانداردسازی و هوشمندسازی امنیت به شمار می‌رود. سپتام با هدف ارتقای کیفیت نظارت، یکپارچه‌سازی دوربین‌ها، ایجاد چارچوب قانونی و افزایش قابلیت استناد داده‌ها طراحی شده و می‌تواند پایه‌ای برای امنیت هوشمند شهری باشد.

اما یک مشکل اساسی، مانع بزرگ این مسیر است: فرهنگ شایع «کارشناس‌بودن همگانی». بسیاری از مردم بدون دانش تخصصی درباره هر موضوعی اظهار نظر می‌کنند و این رفتار که از یک خرده‌فرهنگ آغاز شده، اکنون به یک عادت فراگیر تبدیل شده است. نتیجه آن ایجاد مقاومت، بی‌اعتمادی و مخالفت با فناوری‌های نوین امنیتی است؛ فرصتی که مخالفان امنیت هوشمند از آن برای ایجاد اختلال و تضعیف ساختار نظارتی استفاده می‌کنند.

در حالی که جهان با سرعتی بی‌سابقه به سمت امنیت هوشمند حرکت می‌کند، ایران نیز ناگزیر از تطبیق با این روند است. سامانه سپتام می‌تواند یکی از پایه‌های اصلی این تحول باشد؛ اما موفقیت آن تنها با نصب تجهیزات و صدور گواهی حاصل نمی‌شود. تحقق امنیت هوشمند نیازمند سه رکن اساسی است: فناوری استاندارد، مدیریت حرفه‌ای و پذیرش اجتماعی.

اگر این سه ضلع در کنار هم قرار گیرند، امنیت هوشمند از یک شعار دوردست به یک واقعیت پایدار در زندگی شهروندان تبدیل خواهد شد.