طرح مسکن استیجاری همچنان در وعده و تعویق؛ مستاجران همچنان منتظر عمل

طرح «مسکن استیجاری» که قرار بود به ساماندهی بازار اجاره و حمایت از مستاجران کمک کند، تاکنون تنها به وعده‌های مکرر وزارت راه و شهرسازی محدود مانده و اجرایی نشده است. با گذشت چند ماه از وعده معاون وزیر برای آغاز ساخت از مهرماه، هیچ خبری از استارت پروژه و ساخت واحدها نیست و وضعیت مستاجران را بحرانی‌تر کرده است.

حبیب‌الله طاهرخانی، معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی، پیش‌تر اعلام کرده بود که تا پایان سال جاری، ۱۰ هزار واحد مسکونی در قالب طرح مسکن استیجاری در اختیار زوج‌های جوان قرار خواهد گرفت. اما همچنان خبری از تحقق این وعده نیست و جزئیات اصلی طرح، از محل احداث تا منابع مالی آن، مشخص نشده است.

محدودیت ظرفیت و مشکلات مالی

کارشناسان تأکید می‌کنند ظرفیت این طرح در خوش‌بینانه‌ترین حالت کمتر از ۱ درصد از جمعیت ۷ میلیونی مستاجران کشور را پوشش می‌دهد و تأثیر چندانی بر تعادل بازار اجاره نخواهد داشت. با توجه به ناترازی شدید بودجه دولت، عدم پایبندی بانک‌ها به تعهدات خود در طرح‌هایی مانند نهضت ملی و همچنین بازده پایین سرمایه‌گذاری برای بخش خصوصی، تأمین منابع مالی پایدار برای ساخت این واحدها به نظر دور از ذهن می‌رسد.

در صورتی که وزارت راه و شهرسازی به جای ساخت، اقدام به خرید واحدهای آماده از سازندگان کند، کارشناسان هشدار داده‌اند که این اقدام می‌تواند باعث اختلال در بازار عرضه و افزایش قیمت مسکن شود.

محدودیت زمان سکونت و اثر کوتاه‌مدت

طرح مسکن استیجاری برای زوج‌های جوان، مدت زمان سکونت را حداکثر پنج سال تعیین کرده است، اما کارشناسان می‌گویند این بازه کوتاه نمی‌تواند مشکلات مسکن اقشار کم‌درآمد را به‌صورت پایدار حل کند و تنها یک اقدام حمایتی محدود است.

چالش ناترازی مسکن

بازار مسکن کشور با ۵ تا ۶ میلیون تقاضای انباشته و حدود ۸ میلیون واحد فرسوده روبه‌روست. برای رسیدن به تعادل در عرضه و تقاضا، سالانه به ساخت حدود ۱.۵ میلیون واحد جدید نیاز است. در صورت تحقق نیافتن این هدف، ناترازی بخش مسکن تا سال ۱۴۱۰ به ۱۲ میلیون واحد خواهد رسید.

با توجه به محدودیت منابع دولت و عدم ورود بخش خصوصی به دلیل ریسک و بازده پایین، کارشناسان پیشنهاد می‌کنند دولت به جای ساخت مستقیم، زمین‌های آماده را در اختیار خانواده‌ها قرار دهد تا خود آنها به تدریج ساخت و ساز انجام دهند.

جمع‌بندی

با وجود وعده‌های مکرر و اعلام برنامه‌ها توسط وزیر و معاون وزارت راه و شهرسازی، طرح مسکن استیجاری هنوز وارد فاز عملیاتی نشده و مستاجران منتظر تحقق وعده‌ها هستند. کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون منابع مالی مشخص و پایدار، این طرح نمی‌تواند نقش مؤثری در ساماندهی بازار اجاره و کاهش فشار بر مستاجران ایفا کند.

*بازنویسی:تحریریه پژواک کارفرما