پیشنهاد استفاده از کارت ملی برای ساماندهی یارانه نان

 به گزارش ایسنا، نظام یارانه‌ای نان که یکی از سیاست‌های کلیدی حمایتی دولت در حوزه معیشت است، همچنان با چالش‌هایی روبه‌روست و انتقادات مختلفی از سوی مسئولان صنفی و کارشناسان مطرح می‌شود. در همین راستا، حمیدرضا رستگار، رئیس اتاق اصناف تهران، با اشاره به نواقص ساختاری موجود در روش فعلی توزیع یارانه نان، خواستار بازنگری جدی در این سیاست شده و پیشنهاد داده است که کارت ملی به‌جای ابزارها و کارت‌های مجزا برای شناسایی یارانه‌بگیران استفاده شود.

رستگار تأکید کرده که تجربه‌ اجرای طرح‌هایی مانند کارت سوخت نشان داده در صورت فقدان نظارت صحیح، مسیر برای ایجاد فساد، رانت و نارضایتی عمومی باز خواهد شد. به همین دلیل، او هشدار داده که صدور کارت‌های جداگانه برای نان نیز می‌تواند همان مشکلات را دوباره تکرار کند. به گفته وی، هر شهروند ایرانی دارای کارت ملی است و همین ابزار می‌تواند به‌عنوان درگاه اصلی توزیع یارانه مورد استفاده قرار گیرد، بدون آن‌که هزینه اضافی یا پیچیدگی‌های فنی جدیدی ایجاد شود.

او نان را همانند آب، یکی از ضروری‌ترین اقلام سبد معیشت مردم دانست و تأکید کرد که تصمیم‌گیری در این حوزه باید ملی، دقیق و با هماهنگی همه‌جانبه نهادهای مرتبط انجام شود. از نظر رستگار، یکی از مشکلات فعلی در حوزه نان، قاچاق آرد، اسراف، و انحراف یارانه به مصارف غیرمصرفی مانند خوراک دام است. او حتی به پدیده‌ای اشاره کرد که در آن، قیمت نان خشک در بازار آزاد از نان مصرفی مردم گران‌تر شده و این موضوع را نشانه‌ای از بحران چندوجهی در حوزه نان دانست.

در کنار این اظهارات، محمدجواد کرمی، رئیس کارگروه آرد و نان اتاق اصناف ایران نیز در گفت‌وگویی با ایسنا، انتقادات تندی به طرح هوشمندسازی یارانه نان وارد کرده است. به گفته کرمی، اجرای این طرح که از سال ۱۴۰۱ آغاز شد، به‌دلیل نبود نظارت کافی، عدم هماهنگی با نانوایان و نبود زیرساخت مناسب، نه‌تنها به عدالت در توزیع یارانه منجر نشده، بلکه رضایت مردم، نانوایان و دولت را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است.

وی با اشاره به مدلی که در سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲ در کشور اجرا شده بود، پیشنهاد داد که دولت به‌جای تخصیص یارانه به نانوایان و آرد، مبلغ یارانه را مستقیماً به حساب خانوارها واریز کند. به باور کرمی، چنین روشی باعث واقعی‌سازی قیمت نان می‌شود، مصرف گندم را هدفمند می‌کند، ضایعات را کاهش می‌دهد و همچنین رقابت سالمی برای بهبود کیفیت نان میان نانوایان ایجاد می‌کند. او افزود: اگر به مردم یارانه نان مستقیم پرداخت شود، نگرانی آن‌ها از افزایش قیمت نان برطرف می‌شود؛ چرا که مابه‌التفاوت نان یارانه‌ای و نان آزادپز مستقیماً جبران می‌شود. برای مثال اگر نان سنگک آزادپز ۱۷ هزار تومان باشد، این اختلاف قیمت به صورت یارانه به مردم پرداخت می‌شود.

از سوی دیگر، رستگار با اشاره به آمادگی اتحادیه‌های صنفی برای همکاری در اجرای سامانه‌های هدفمند تخصیص یارانه، بر لزوم ساماندهی دقیق‌تر مالکیت نانوایی‌ها تأکید کرده و گفته است که نظارت جدی‌تری باید اعمال شود تا پاسخ‌گویی، شفافیت و جلوگیری از تخلفات افزایش یابد.

او همچنین تصریح کرد که وجود نانوایان غیرمالک و واگذاری اختیار به افراد غیراصیل از جمله مواردی است که زمینه‌ساز بی‌نظمی در بازار نان شده و لازم است به‌سرعت ساماندهی شود. رستگار تأکید کرد که موضوع نان به دغدغه‌ای ملی تبدیل شده و سازمان‌هایی مانند ستاد تنظیم بازار وزارت کشور، استانداری‌ها و فرمانداری‌ها باید هر چه سریع‌تر برای تعیین تکلیف وضعیت توزیع یارانه نان وارد عمل شوند.

در مجموع، دیدگاه‌های مطرح‌شده از سوی مسئولان اصناف حاکی از آن است که رویکرد فعلی در توزیع یارانه نان، به بازنگری اساسی نیاز دارد. پرهیز از تکرار تجربه‌های ناموفق گذشته، بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود مانند کارت ملی، و پرداخت مستقیم یارانه به خانوارها از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به شفافیت بیشتر، کاهش فساد، و افزایش رضایت عمومی منجر شود. با این حال، تأخیر در تصمیم‌گیری و اجرا می‌تواند بحران موجود در نظام نان کشور را تشدید کند.