افزایش بیکاری پنهان در سایه کاهش اندک نرخ رسمی بیکاری

گزارش جدید مرکز آمار از وضعیت بازار کار کشور در تابستان ۱۴۰۴ حاکی از آن است که نرخ بیکاری با کاهش جزئی ۰.۱ درصدی به ۷.۴ درصد رسیده است. این در حالی است که کاهش نرخ مشارکت اقتصادی و افزایش جمعیت غیرفعال نشان می‌دهد بخشی از نیروی کار عملاً از چرخه فعالیت اقتصادی خارج شده‌اند.

بر اساس این گزارش، در تابستان امسال ۴۰.۸ درصد جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند؛ رقمی که نسبت به تابستان ۱۴۰۳ حدود ۰.۹ درصد کاهش داشته است. این تغییر به معنای کاهش تعداد افرادی است که یا شاغل‌اند یا به دنبال کار می‌گردند.

تعداد شاغلان در این فصل ۲۴ میلیون و ۹۵۸ هزار نفر اعلام شده که نسبت به سال گذشته حدود ۱۷۱ هزار نفر کمتر است. در مقابل، جمعیت غیرفعال — شامل محصلان، خانه‌داران، بازنشستگان و افرادی با درآمد بدون اشتغال — با افزایش بیش از یک میلیون نفر به ۳۹ میلیون و ۱۰۸ هزار نفر رسیده است.

بخش خدمات همچنان اصلی‌ترین محل اشتغال کشور است و با ۵۳.۱ درصد از کل اشتغال پیشتاز است. پس از آن صنعت با ۳۲.۶ درصد و کشاورزی با ۱۴.۲ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله نیز ۱۹ درصد گزارش شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۰.۴ درصد کاهش داشته است. همچنین نرخ بیکاری در گروه سنی ۱۸ تا ۳۵ ساله برابر با ۱۴.۴ درصد بوده که این شاخص نیز کاهش اندک ۰.۴ درصدی را تجربه کرده است.

از سوی دیگر، ۷.۶ درصد از جمعیت شاغل به دلایل اقتصادی مانند رکود یا کمبود فرصت کار، کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار کرده و آماده انجام کار بیشتر بوده‌اند. در نقطه مقابل، ۳۸.۵ درصد از شاغلان بیش از ۴۹ ساعت در هفته مشغول به کار هستند؛ آماری که نشانگر وجود اشتغال ناقص در کنار فشار کاری بالا بر بخش دیگری از شاغلان است.

این آمارها بیانگر آن است که هرچند نرخ رسمی بیکاری اندکی کاهش یافته، اما چالش‌های ساختاری بازار کار از جمله کاهش مشارکت اقتصادی، اشتغال ناقص و خروج نیروی انسانی از بازار کار همچنان پابرجاست.

*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما