نظام اداری ایران علیه شایستگی؛ دسیسه برای نخبگان و نزول بهرهوری به «استاندارد»
استاد تمام مدیریت دولتی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: نظام اداری ایران نه تنها بستری برای ارتقای شایستگی فراهم نمیکند، بلکه عامدانه با حذف نخبگان و ترویج رانت، زمینه نزول بهرهوری سازمانها را فراهم کرده است.

«رضا واعظی» عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی و استاد تمام مدیریت دولتی با انتقاد از وضعیت نظام اداری کشور گفت: ساختار موجود نه تنها بستری برای ارتقای شایستگی فراهم نمیکند، بلکه عامدانه در مسیر حذف نخبگان عمل میکند.
ناکارآمدی ساختاری؛ ریشه رانت و فساد
واعظی تأکید کرد: «وقتی نظام اداری سالم و کارآمد نباشد، بهترین زمینه برای گسترش فساد و رانت ایجاد میشود.» او توضیح داد که نبود قواعد بوروکراتیک شفاف و فقدان اراده سیاسی برای اصلاح، میل به فساد را تقویت کرده است.
وقتشناسی ارزش نیست
وی با اشاره به ضعفهای فرهنگی در ایران گفت: «در حالی که در کشورهای توسعهیافته، وقتشناسی ارزش بنیادی است، در ایران از مدیران تا مردم عادی، وقتناشناسی به یک عادت تبدیل شده است.»
تعهد بدون تخصص خیانت است
این استاد دانشگاه با انتقاد از جدل قدیمی «تخصص یا تعهد» اظهار داشت: «کسی که بلد نیست، هرچقدر هم متعهد باشد، نمیتواند خدمت کند و عملاً به جامعه خیانت خواهد کرد.»
شایستگان تهدید مدیران ضعیف
واعظی توضیح داد: «مدیران ردهبالا که از دانش و توان کافی برخوردار نیستند، معمولاً ورود نیروهای شایستهتر از خود را تهدید میدانند. به همین دلیل با انواع دسیسهها جلوی کار آنها را میگیرند یا اجازه بروز توانایی به آنها نمیدهند.»
نزول بهرهوری تا سطح استاندارد
به گفته او، حضور افراد ناشایست در سازمانها باعث میشود سطح نازل کارایی بهمرور به استاندارد تبدیل شود: «وقتی افراد ضعیف وارد میشوند، راندمان پایین به عادت و معیار غالب سازمان تبدیل میشود و بازگشت به سطح بالای بهرهوری تقریباً غیرممکن خواهد شد.»
پیامدهای روانی برای نخبگان
واعظی در پایان خاطرنشان کرد: «اگر افراد شایسته جذب سازمانهای دولتی شوند، یا به دلیل فشارها و محدودیتها ناچار به ترک سیستم میشوند، یا دچار نارضایتی و حتی مشکلات روانی در محیط کار خواهند شد.»
*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما