عطش مدرک، تشنگی شغل را درمان نمی‌کند
با وجود عطش گسترده برای دریافت مدارک دانشگاهی، واقعیت بازار کار چیز دیگری است؛ بازار نه به مدرک، بلکه به مهارت نیاز دارد. کارشناسان هشدار می‌دهند اگر نظام آموزشی کشور به‌سرعت خود را با نیازهای واقعی بازار هماهنگ نکند، بحران بیکاری در میان فارغ‌التحصیلان تشدید خواهد شد و میلیون‌ها جوان بدون مهارت، پشت درهای بسته اشتغال باقی خواهند ماند.
در سال‌های اخیر تب گرفتن مدرک دانشگاهی در حالی افزایش یافته که بازار کار دیگر برای مدرک‌داران فرش قرمز پهن نمی‌کند. بسیاری از فارغ‌التحصیلان با مدرک‌های عالیه، در نبود مهارت‌های فنی و کاربردی، سال‌ها در جست‌وجوی کار سرگردان می‌مانند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد فاصله عمیق میان آموزش دانشگاهی و نیاز واقعی بازار، عامل اصلی این شکاف است.
طبق بررسی‌ها، عدم تطابق مهارت‌ها با نیاز بازار، ضعف ارتباط دانشگاه و صنعت و تغییرات سریع فناوری از مهم‌ترین دلایل بیکاری در میان فارغ‌التحصیلان است. کارشناسان تأکید دارند توسعه آموزش‌های مهارتی، بازنگری در سرفصل‌های آموزشی و افزایش دوره‌های کارآموزی می‌تواند این فاصله را کاهش دهد.
غلامحسین محمدی، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در مراسم اعطای مجوز مرکز آموزش جوارکارگاهی شرکت گسترش صنایع ریلی ایران، با اشاره به اهمیت مهارت‌آموزی گفت: «سرمایه‌گذاری در تربیت نیروی کار ماهر، سرمایه‌گذاری هوشمندانه‌ای است که می‌تواند بحران بیکاری و عدم تناسب مهارت‌ها با نیاز بازار را کاهش دهد.»
او تأکید کرد که بسیاری از فرصت‌های شغلی موجود نیازمند مهارت هستند، اما نظام آموزشی کشور این مهارت‌ها را به‌صورت عملی آموزش نمی‌دهد و دانشجویان با دانشی صرفاً تئوریک وارد بازار کار می‌شوند.
حمید حاج اسماعیلی، کارشناس بازار کار، نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا اظهار داشت: «افرادی که به مهارت‌های فنی و تخصصی مجهز شده‌اند، شانس بسیار بیشتری برای اشتغال دارند و حتی می‌توانند با اتکا به توان خود، کسب‌وکارهای کوچک و متوسط ایجاد کنند.» به گفته او، مهارت کلید ورود به بازار کار است و تنها با آموزش‌های مهارتی می‌توان به درآمد مطلوب و موقعیت شغلی مناسب دست یافت.
از سوی دیگر، انتخاب نادرست رشته‌های تحصیلی نیز به معضل بیکاری دامن زده است. سید مالک حسینی، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار، پیش‌تر هشدار داده بود: «دانش‌آموزان نباید صرفاً به ورود به دانشگاه فکر کنند؛ آن‌ها باید پیش از انتخاب رشته، نیاز واقعی بازار کار را بررسی کنند.»
براساس گزارش سازمان بین‌المللی کار، تا سال ۲۰۳۰ بیش از یک میلیارد نفر در جهان نیاز به بازآموزی یا ارتقای مهارت‌های خود خواهند داشت و ۴۴ درصد مهارت‌های کلیدی نیروی کار تغییر خواهد کرد. این آمار برای کشورهایی با نرخ بالای بیکاری، همچون ایران، زنگ خطری جدی است.
کارشناسان می‌گویند ایران با پدیده «فقر مهارتی» مواجه است؛ به‌گونه‌ای که از هر دو کارجو، یک نفر یا فاقد مهارت است یا با کمبود مهارت روبه‌روست. این وضعیت نتیجه سال‌ها بی‌توجهی به پیوند آموزش و صنعت است.
اکنون زمان آن رسیده که نظام آموزشی کشور، دانشگاه‌ها و نهادهای سیاست‌گذار، از مدرک‌گرایی فاصله گرفته و به مهارت‌محوری واقعی روی بیاورند؛ زیرا در بازار کار امروز، مهارت است که مسیر شغلی را هموار می‌کند، نه مدرک.
*بازنویسی: تحریریه پژواک کارفرما
انتهای پیام